Lees ook
Maar goed, ik ben het ook wel weer aan mijn stand verplicht om me er in elk geval even in te verdiepen. Dan zou ik in elk geval weten waar ik over mopper.

Het ketogene dieet, zoveel was me al wel duidelijk, verwijst naar 'ketonlichamen', wat geen keihard afgetrainde lijven zijn maar moleculen die kunnen dienen als brandstof voor ons lichaam. Bij gebrek aan koolhydraten begint de lever ze te maken uit vetzuren, voornamelijk om de hersenen van energie te kunnen blijven voorzien. Het is dus een soort vervangende brandstof, leerde ik al tijdens mijn opleiding biomedische vakken bij het vak stofwisseling.

Wat mij er verder van bij was gebleven, was dat wie ketonlichamen produceert een beetje gek ruikt, naar aceton, omdat dat ontstaat bij de afbraak ervan.

Dat weerhoudt hele volksstammen er niet van om massaal op een dieet over te stappen wat grotendeels drijft op deze moleculen. Eerst natuurlijk de hippe elites, toen de boekenschrijvers, vloggers en bloggers en toen de grote massa.

Het idee: consumeer zo weinig koolhydraten dat je lichaam wel over moet stappen op de vetzuren, liefst de reeds in je lichaam opgeslagen exemplaren. Eet er een minimale hoeveelheid eiwitten bij, want anders breekt het lichaam die alsnog af tot suikers. Daarin verschilt het ketogene dieet dus van het Atkinsdieet, wat juist grotendeels leunt op die eiwitten.

Nieuw is het trouwens niet, het ketogene dieet werd al in 1925 beschreven in JAMA als remedie tegen epilepsie en de positieve invloed van het dieet op het aantal epileptische aanvallen is inmiddels behoorlijk onomstreden.

Maar is het ook goed voor niet-epileptici?

Nu wil het zo zijn dat steeds vaker niet alleen voedingshipsters en afvalrecidivisten sterk geneigd zijn om op de bandwagon van het nieuwste dieet te springen. Ook wetenschappers doen dat. Vaak komen ze met nuances, bezwaren of zelfs waarschuwingen, maar soms komen ze met best een positief verhaal, zoals een tijdje geleden met het vastendieet (wat inmiddels wel weer wat getemperd en genuanceerd is, overigens).

Geen jojo-effect
Zo'n verhaal verwachtte ik niet bij dit krankzinnige idee om je lichaam suikergewijs uit te hongeren. Maar wat schetste afgelopen week mijn verbazing: ik trof zowaar in het gerenommeerde vakblad JAMA een aardig positief achtergrondstuk aan over de wetenschappelijke basis onder het ketogene dieet. Er blijken verschillende grote trials te zijn gedaan en te lopen.

Daarbij blijft wel overeind dat vrijwel niemand op de lange termijn in staat zal blijken de koolhydraten te laten staan, maar daar stappen we voor het gemak overheen: wie een leefstijlverandering wil, zal die ook krijgen
Het ketogene dieet, zeggen verschillende experts in het artikel, heeft mogelijk een sterk voordeel ten opzichte van andere afvalmethoden (zichzelf tegenwoordig meestal presenterend als 'leefstijlveranderingen'): het zou namelijk het jojo-effect voorkomen. Dat effect treedt vaak op doordat het lichaam na een crashdieet meer hongerhormonen aanmaakt, minder verzadigingshormonen en ook nog minder calorieën gaat verbranden.

Dit lijkt bij het ketogene dieet niet, of in elk geval minder het geval. En omdat mensen die dit dieet volgen ongelimiteerd vettigheid mogen eten, hoeven ze geen honger te lijden terwijl ze afvallen – al gauw zo'n tien procent in een maand of twee. In een langdurige studie kon zelfs de helft van de deelnemers dankzij het dieet stoppen met het innemen van diabetesmedicatie.

Daarbij blijft wel overeind dat vrijwel niemand op de lange termijn in staat zal blijken de koolhydraten te laten staan, maar daar stappen we voor het gemak overheen: wie een leefstijlverandering wil, zal die ook krijgen.

Overdaad schaadt
Hebben we dan echt een dieet te pakken dat een wetenschappelijk stempel van goedkeuring mag dragen? Ik weet het nog niet zo net. Iedereen met een gezond verstand zal het erover eens zijn dat consumenten in welvarende landen niet meer massaal van die koolhydraatrijke bulk te hoeven eten om aan hun calorieën te komen.

Maar laten we in elk geval niet vergeten dat het in deze studies gaat over mensen die voor de interventie leefden op een extreem koolhydraatrijk dieet – waardoor een totale ommezwaai nodig was. Een beetje zoals een alcoholist die je nooit zal kunnen leren gematigd te drinken. De vraag is of je een ketogeen dieet (en een ketogene mondgeur) nodig hebt als je met die extreme problemen niet kampt.

En het moet nog maar blijken hoeveel gezonder dat koolhydraatmijden nu eigenlijk is. Niet voor niks schreef ik vorige maand al dat aantrekkelijke, eenvoudig uit te leggen ideeën vaak populair zijn maar lang niet altijd juist.

De eerste aanwijzingen doemen namelijk op dat al dat vettige voedsel, ongeacht de samenstelling van dat vet, helemaal niet zo goed is voor de bacteriën in onze darmen, en op lange termijn dus een verhoogde kans zou kunnen geven op chronische ziektes zoals diabetes en hart- en vaatziekten.

En dus kunnen we onze borst vast nat maken (of insmeren met olie, zo u wilt) voor de volgende ontkrachting, de volgende hypecyclus en de wederom van toepassing zijnde nuchtere, maar saaie constatering: overdaad schaadt.

En dus mopper ik voorlopig nog even vrolijk verder.
Dit artikel afdrukken