Areaal en grondprijs
In de 40 jaar van haar bestaan heeft de stichting Grondbeheer 300 hectare verworven waarop biologisch-dynamische landbouw plaatsvindt. En dat is goed voor de bodem, de bodemkwaliteit, de biodiversiteit, kortom: de toekomst
Maar het is natuurlijk maar een schijntje. Heel Nederland telt namelijk 1.768.260 hectare landbouwgrond. En dat areaal staat onder druk, door bebouwing, zonneparken en zelfs natuur.
Tel daarbij op de torenhoge grondprijzen in Nederland - een hectare landbouwgrond voor meer dan €100.000 is geen uitzondering meer - en het is niet verwonderlijk dat boeren vastlopen. Met dergelijke hoge prijzen is het nauwelijks meer verantwoord om te boeren en het bedrijf over te dragen aan opvolgers, omdat zij met niet meer in te halen schulden opgezadeld worden.
'Niet op te brengen'
Een paar jaar geleden werd Van Biert benaderd door een boer, die uit zijn maatschap wilde treden en deze wilde overdragen aan de overige maten. Of Grondbeheer de grond niet zou willen kopen. "Prima," zei Van Biert, "laat maar taxeren, dan weten we wat de waarde is en kunnen we de pacht berekenen." De taxatie kwam uit op €1,7 miljoen. Zo hoog, dat de pacht (1,5 à 2%) niet op te brengen zou zijn voor de maten. In overleg werd een oplossing gevonden. De boer schonk 30% van de grondprijs weg, waardoor de pacht betaalbaar bleef. Iedereen blij.
Stabiele belegging met maatschappelijke meerwaarde
Het bracht Van Biert op een idee. Waarom zou zo'n soort constructie niet vaker te gebruiken zijn? En zouden (impact-)beleggers niet te interesseren zijn? Mensen die groen willen beleggen, voor wie het rendement net iets minder zwaar weegt dan het maatschappelijk belang? Dus ontwikkelde Grondbeheer een eeuwigdurende obligatielening. Geïnteresseerden kunnen investeren in certificaten, die in principe verhandelbaar zijn. Met de opbrengst koopt Grondbeheer grond die verpacht wordt aan biodynamische landbouwbedrijven ("een kleine winst voor uzelf en een groot rendement voor de aarde", aldus het prospectus). De pacht is de (stabiele) rente.
Het succes van de eerste obligatielening is voor Van Biert reden om een volgende lening uit te geven. Dit keer van €5 miljoen, samen met Triodos Sustainable Finance Foundation, onder de naam KIEM. "Beweging is belangrijker dan het dogma," zegt Van Biert vol overtuiging. "Dus biologisch-dynamisch is geen strikte voorwaarde, biologisch mag ook en zelfs gangbaar dat wil omschakelen." Voor hem staat één vraag bovenaan: "Slaat dit idee aan? Is er belangstelling in de wereld van beleggers (en particulieren)?" Met andere woorden, zegt hij met een knipoog: "Ben ik een idealist, illusionist of realist?"
Op 18 maart gaat het in de tiende reeks van de debatserie It's the Food, my Friend! in De Rode Hoed over de grondmarkt. Naast Kees van Biert zullen ook Krijn Poppe, Wageningen UR en Louise Vet, directeur Nederlands Instituut voor Ecologie, trekker Deltaplan Biodiversiteitsherstel en nr 1 in Trouw's Duurzame Top-100, aan het woord komen over de grondmarkt, bodemkwaliteit, biodiversiteit en de impact op voedselproductie. Harry Smit, Rabobank, en Marije Klever, boerin en bestuurslid NAJK, zullen reageren. Felix Rottenberg modereert.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
#7 Marco. De boer is net een echte mens. Niks uitzonderlijks dus. Ooit was er enige afgedwongen solidariteit. Nu is het individualisme wat de klok slaat. In de boeren-maatschappij en ook niet-boeren-maatschappij.
We hebben met zijn alleen dus een probleem.
Piet Hermus,
Een groot probleem is toch ook dat de huidige (en toekomstige) generatie stoppers ondanks alle mooie praatjes niets maar dan ook niets op heeft met de boeren die door willen en moeten en of andere waardes (zoals landschap e.d.), enkel het geld is van belang.
Hans Huijbers zei 2 weken geleden in Brabant, waar een visie over voedsel, landbouw e.d. in Brabant in 2050 gepresenteerd werd, dat nu ca. 60 a 65% van de landbouwgrond van Brabant in boerenhand is en dat binnen afzienbare tijd daarvan 85% uit boerenhand gaat. (O.a. Ruud Tijssens was er bij. Net zoals gisteren in de Rode Hoed. Net zoals ik. Ik wordt ook steeds vaker overal gevraagd input te leveren. En ben onderhand ook al usual suspect aan het worden.).
ARS e.d. partijen, andere investeerders en anderen kopen die grond. Wordt de boer weer horige, lijfeigene, als deze dat al niet is via de ketenvorming? Gaan we weer naar een soort van feodale tijd? En dat ronde de (1 a 3) millenia ooit zo vrije Noordzee?
ASR is trouwens in handen van een Chinees bedrijf. Dus heel wat Nederlands landbouwgrond is via-via onder controle van de communistische partij van China, in mijn ogen. Een Chinees denk anders dan een vrije geest van rond de Noordzee. Tweede vraag is hierbij; Wanneer worden we een soort van kolonie van China, gezien dat div. EU landen flink wat Chinees geld geleend hebben?
aan de grondprijs kan je het beste zien hoe succesvol een land presteert op het gebied van landbouw. Doordat in Nederland er geld toe komt bij aanvoer mest en er minimaal kosten zijn voor kunstmest wordt de grond zomaar 20 tot 30 duizend euro meer waard.
De grondprijs wordt bepaald door wat je ermee kunt verdienen enerzijds, en de beschikbaarheid van kapitaal anderzijds. Wat je ermee kunt verdienen is al sinds mensenheugenis niet veel, agrarisch rendement schommelt altijd rond nul. Maar de ongelooflijke hoeveelheden geld die gecreëerd zijn de afgelopen jaren zoeken naar rendement. En dat drijft de prijs op. Als dan nu beleggingsproducten worden bedacht die zorgen voor een extra geldstroom naar de agrarische sector, zal dat de grondprijs nog verder opdrijven.
Addertje onder het gras is de beperkingen die gesteld zijn aan het rendement van bovenstaand verhaal. Het maximum is 4%, minimum 1,5%. Dat minimum zorgt voor de belangstelling nu, mocht de rente ooit weer gaan stijgen dan zal het maximum van 4% wel gaan knellen. Dat laatste is overigens voorlopig nog niet aan de orde.