Engeland en Denemarken voeren al sinds 2009 een kenmerk waaraan consumenten producten uit door Israël bezet gebied kunnen herkennen. In mei 2012 werd in de EU een besluit genomen dat Israël zou moeten verbieden om nog langer 'Made in Israel' te voeren op producten uit bezette gebieden.

Oppositie SGP
Het besluit is nooit doorgevoerd omdat lidstaten en hun nationale parlementen geen consensus bereikten over het doorvoeren van het kenmerk. In Nederland voerde de SGP expliciet verzet tegen een kenmerk dat bedrijven zou verplichten tot een indicatie dat sinaasappelen, kruiden, dadels of wijn uit bezette gebieden, zoals Oost-Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever of de Golan-hoogvlakte komen. Het zou Israël benadelen. Bovendien zou het ingewikkeld worden, als ze op niet-bezet gebied verwerkt worden tot bijv. sinaasappelsap of gekonfijt fruit.

Aanhoudende conflict doet Belgie overstag gaan
België was van zin de labeling samen met zijn Benelux-partners door te voeren. De Nederlandse minister Timmermans was aanvankelijk voorstander van uitvoering van het EU-besluit en aanhanger van de groep van 13 landen die de labeling in navolging van Denemarken en het Verenigd Koninkrijk wilde doorvoeren.
De recente verscherping van het conflict tussen Palestijnen en Israël over Gaza met voornamelijk doden aan Palestijnse zijde liet volgens De Morgen het Belgische parlement overstag gaan. Nederland volgt het besluit van België echter niet, of - beter geformuleerd - België acht het inmiddels opportuun om zonder Nederland zijn besluit te nemen.

Verscheurde tijdgeest in de EU
De werkelijkheid is een complexe. Nederland bekent geen kleur in het zich in internationaal verband weer oplaaiende conflict over het oude Palestina waar de wereldgemeenschap, na de Jodenhaat zoals die culmineerde in de vervolgingen en concentratiekampen van WO II, een eigen natie toestond en maakte voor Joden. Die plek werd gecreëerd op een plaats waar andere mensen historisch gezien meer aanspraak op kunnen maken. De wereldgemeenschap had echter ook een verplichting in te vullen jegens de Joodse gemeenschap die zij steeds weer heeft uitgestoten, vervolgd en vermoord. Als de oplossing van die schuld een soortgelijke morele schuld en moord oplevert, leidt dat ethisch tot een volkenrechtelijk dilemma van de bovenste plank.

In een wereld waarin de geopolitieke spanningen oplopen, waarin China zijn koers kiest tussen zijn afhankelijkheden van de VS en Rusland en waarin de VS en de EU op een conflict met Rusland af dreigen te stevenen over niet alleen Oekraïne maar ook invloed in de Arabische wereld (Syrië), zijn de verschillende keuzen van België en Nederland een teken van de verscheurde tijdsgeest en het daarmee gepaard gaande gevoel voor rechtvaardigheid in de EU.

Rechtvaardigheid & rationaliteit
In een uitzending van College Tour verklaarde Frans Timmermans in mei jl. dat wijze bestuurders in complexe situaties soms hun oordeel moeten opschorten. In het geval van de neergehaalde vlucht MH17 lijkt hij zich echter bewust van de kracht van de primaire emotie die zich onder brede groepen van mensen in de samenleving kan vormen.

Het zien, ervaren en kunnen navoelen van uiteengereten doden onder mensen uit de eigen groep maakt een verschil en roept krachtige maatschappelijke emoties op. Fruit ligt verder van ons af.

De werkelijke upshot van dit kleine nieuwsfeitje in het perpectief van de actuele context ligt echter een stap verder: als de emotie de toon mag voeren en op het hoogste niveau de keuzes bepaalt, dan zijn we anno 2014 beland in een gevaarlijke wereld die sinds 1914-1945 niet meer zo algemeen door gevoelens zonder de wil andere gevoelens te begrijpen, werd geleid. Dat gebeurt als teveel te dichtbij komt te liggen op teveel plekken in de wereld. Hou dan je hoofd maar eens koel en rechtvaardig.

Recht, rechtvaardigheid en rationaliteit, wie besluit wat dat zijn als nog niemand de oorlog gewonnen heeft?

Fotocredits: Jaffa, uitsnede, Gal
Dit artikel afdrukken