4 min
De plofkip kenden we al. Afgelopen dinsdag introduceerde de wetenschapsredactie van de NRC het 'plofplantje'. Het was een rare ervaring. We gingen op zoek naar ware wetenschap.
Plofkippen zijn dieren die ongelofelijk snel groeien. In amper zes weken groeit een klein kuikentje dat een hongerige kat in een paar happen laat verdwijnen uit tot een hele kip waar een 2-ouder gezin met 3 kinderen van kan eten. Zo bedoelde de uitvinder van het woord - Wouter Klootwijk - het woord ooit. Later duidde het een dier aan dat staat voor alles dat we niet meer willen maar waar bioindustriëlen ons mee hebben opgescheept.
De NRC ontdekte voor zijn lezers deze week het plofplantje. De wetenschapsredactie van de krant zocht uit "waarom kruidenplantjes uit de supermarkt zo kort leven."
Onder het kopje 'plofplantjes' legt de krant zijn vergaarde wijsheid uit: omdat ze zo gekweekt worden dat ze nagenoeg meteen doodgaan als je de plantjes uit het plastic haalt. Ze zouden onverantwoord snel groot worden gejaagd en net als plofkippen bedoeld zijn om zo snel mogelijk dood te gaan. Dat concludeert de wetenschapsredactie van de NRC in essentie.
De krant beroept zich op een mailtje van de Vlaamse kruidenkweker Lode Claus. "De supermarktkruiden worden zo gekweekt dat ze met geluk 5 à 7 dagen in leven blijven; net genoeg om naar de winkel te worden gebracht en verkocht te worden”, zegt Claus". Of Claus dat zei, weet ik niet, maar dat krant schrijft dat hij het zo zei.
Geen verschil tussen 'gelukkige' en 'plofbasilicum'
Omdat ik al jaren s' zomers een basilicumplantje uit een Nederlandse supermarkt in het keukenraam (zie foto) van mijn Franse thuis zet, kon ik mijn ogen niet geloven. Zo'n plantje begint zijn leven in mijn Utrechtse keuken. Daar beroof ik het van zijn blaadjes om die vers te eten. Als het nog niet helemaal kaal is en de eerste jonge blaadjes alweer beginnen te groeien, gaat het vaak mee in de auto naar een van de zuidelijke Franse provincies. Daar plant ik het in een wat ruimere pot, geef het nog wat mest en zet het buiten.
Na het artikel in de NRC zat ik dus pas echt met een wetenschappelijk probleem: hoe kan mijn ervaring zó afwijken van de wetenschappelijke check die de NRC deed?
Ik vroeg het Thijs Gipmans, teler van jonge groenteplantjes die hij in heel Europa verkoopt aan tuinders. Tevens teelt hij zowel biologische basilicum als koriander voor de consument, onder meer voor supermarkten.
Er is een andere reden waarom de plantjes dood gaan: ze zijn nogal kwetsbaar omdat ze niet van ons klimaat houden. Ze houden van licht, een hoge luchtvochtigheid en warme temperaturen. Ze worden onder optimale omstandigheden in de kas opgekweekt. Het hoesje eromheen beschermt de planten als ze in de buitenwereld komen op hun reis naar distributiecentra, van daaruit naar winkels en van de winkel naar de consument thuis. Gipmans: "supermarkten met de hoogste omloopsnelheid [waar producten maar kort in het schap staan, DV] leveren de beste plantjes af. Ze staan er niet lang in de verkeerde omstandigheden en consumenten krijgen minder kans aan de blaadjes te zitten. ze kunnen niet tegen de zeepresten en huidcrèmes en beschadigingen door het aanraken. Maar dat hoesje is ook voor thuis een prima oplossing. Ook daar is het klimaat immers vaak niet optimaal. Met name tocht kan funest zijn."
Conclusie? Er zijn geen plofplantjes, wel gevoelige. Basilicum is kwetsbaar voor alles wat het onderweg tegen kan komen voordat het bij je thuis staat: kou, verkeerde luchtvochtigheid, wrijfgrage vingers, te weinig licht, verkeerde of te weinig bewatering en een (te langdurige) combinatie van die factoren. Ook als je het plantje thuis niet zorgvuldig behandelt, zal het daaronder lijden. Het antwoord op de vraag waarom kruidenplantjes zo snel doodgaan is dan ook niet 'plofplantjes', maar onkunde. Basilicum - en hetzelfde geldt voor het zo mogelijk nog lastiger kruid koriander - knal je niet zomaar even in de keuken. Omdat consumenten kennelijk verwachten dat dat allemaal maar moet kunnen. De krant vindt dat onder het mom van wetenschap kennelijk ook en schroomt niet om de schuld dan maar op 'ploffen' te schuiven. Een krant moet luisteren, checken, dubbelchecken en op basis daarvan vertellen hoe het zit.
De NRC gaf een ordinair gevalletje bioindustrieel framen ten beste. Om te voorkomen dat ik hetzelfde in omgekeerde richting doe, checkte ik het verhaal van Gipmans bij professor Olaf van Kooten (WUR, tuinbouw). Plofbasilicum, een 'opgevoerde' variëteit, blijkt ook hem onbekend. "Wel", zegt hij, "maakt het uit waar je een plant opkweekt. Een kas is een plantenparadijs. Als je een plantje van de hemel naar de hel die een huiskamer of keuken is, brengt moet je het daarin begeleiden om het aan zijn nieuwe omgeving te laten wennen. Daar is inderdaad dat hoesje prima voor. Verder heeft het een goede plaats en zorgvuldige verzorging nodig." Als ik Van Kooten vertel over mijn ervaringen met basilicum, zegt hij "dat geloof ik graag, want bij de super koop je gewoon de plant die ook buiten kan groeien mits het klimaat goed is. Vermoedelijk zul je bovendien merken dat de stengels en bladeren steviger worden en de geur sterker wordt en de kleur donkerder. Dat komt van de natuurlijke stress van wind en temperatuurschommelingen."
Voor mensen die een maand van hun basilicumplantje uit de supermarkt willen genieten, heeft Gipmans een tip die het denken in plofcomplotten tegen de mens, dier en plant aan flarden schiet. Koop een blakend gezond uitziend plantje, haal het niet uit de hoes, zet het op een schoteltje in de vensterbank, maar niet uitsluitend in het felle zonlicht. Bewateren door het plantje vanaf een schoteltje water op te laten zuigen. Mocht je je plantje in juli of augustus bijna kaal hebben gegeten, gooi het dan niet weg. Probeer het in die warme maanden ook in Nederland eens buiten te zetten, zou ik nog willen toevoegen.
Dit artikel afdrukken
De NRC ontdekte voor zijn lezers deze week het plofplantje. De wetenschapsredactie van de krant zocht uit "waarom kruidenplantjes uit de supermarkt zo kort leven."
Onder het kopje 'plofplantjes' legt de krant zijn vergaarde wijsheid uit: omdat ze zo gekweekt worden dat ze nagenoeg meteen doodgaan als je de plantjes uit het plastic haalt. Ze zouden onverantwoord snel groot worden gejaagd en net als plofkippen bedoeld zijn om zo snel mogelijk dood te gaan. Dat concludeert de wetenschapsredactie van de NRC in essentie.
De krant beroept zich op een mailtje van de Vlaamse kruidenkweker Lode Claus. "De supermarktkruiden worden zo gekweekt dat ze met geluk 5 à 7 dagen in leven blijven; net genoeg om naar de winkel te worden gebracht en verkocht te worden”, zegt Claus". Of Claus dat zei, weet ik niet, maar dat krant schrijft dat hij het zo zei.
Geen verschil tussen 'gelukkige' en 'plofbasilicum'
Omdat ik al jaren s' zomers een basilicumplantje uit een Nederlandse supermarkt in het keukenraam (zie foto) van mijn Franse thuis zet, kon ik mijn ogen niet geloven. Zo'n plantje begint zijn leven in mijn Utrechtse keuken. Daar beroof ik het van zijn blaadjes om die vers te eten. Als het nog niet helemaal kaal is en de eerste jonge blaadjes alweer beginnen te groeien, gaat het vaak mee in de auto naar een van de zuidelijke Franse provincies. Daar plant ik het in een wat ruimere pot, geef het nog wat mest en zet het buiten.
Omdat ik al jaren s' zomer een basilicumplantje uit een Nederlandse supermarkt in het keukenraam van mijn Franse thuis zet, kon ik mijn ogen niet gelovenSteevast bloeit het weer helemaal op en verschijnen zelfs bloemetjes. Van de steeds weer nieuw aangroeiende blaadjes van zo'n verpot plantje kan ik gemakkelijk weer twee maanden eten. Het 'ploffertje' van vorig jaar juni bleef groeien tot in november. In Frankrijk plant ik jaarlijks ook basilicum van een koudegronds teler die ongetwijfeld gelukkige basilicum opkweekt. Op basis van die ervaring weet ik dat het seizoen voor de plofbasilicum en de gelukkige nagenoeg even lang is. Als de nachten te koud worden, worden de beide planten zwart en gaan ze dood.
Na het artikel in de NRC zat ik dus pas echt met een wetenschappelijk probleem: hoe kan mijn ervaring zó afwijken van de wetenschappelijke check die de NRC deed?
Ik vroeg het Thijs Gipmans, teler van jonge groenteplantjes die hij in heel Europa verkoopt aan tuinders. Tevens teelt hij zowel biologische basilicum als koriander voor de consument, onder meer voor supermarkten.
Een krant moet luisteren, checken, dubbelchecken en op basis daarvan vertellen hoe het zit. Dit was ordinair framen"Het verhaal van de NRC heb ik al eens eerder gehoord op sociale media. De meest gestelde vraag op het platform Mijn Keukentuintje van onze telersvereniging is niet toevallig ‘Hoe houd ik mijn basilicumplantje goed?’ Wij leren consumenten hoe ze hun kruidenplantjes goed kunnen onderhouden. Dat vinden we een belangrijke taak", reageert Gipmans. Volgens hem zijn er weliswaar verschillende rassen basilicum, maar zijn er geen rassen die gekweekt zijn om te 'ploffen'.
Er is een andere reden waarom de plantjes dood gaan: ze zijn nogal kwetsbaar omdat ze niet van ons klimaat houden. Ze houden van licht, een hoge luchtvochtigheid en warme temperaturen. Ze worden onder optimale omstandigheden in de kas opgekweekt. Het hoesje eromheen beschermt de planten als ze in de buitenwereld komen op hun reis naar distributiecentra, van daaruit naar winkels en van de winkel naar de consument thuis. Gipmans: "supermarkten met de hoogste omloopsnelheid [waar producten maar kort in het schap staan, DV] leveren de beste plantjes af. Ze staan er niet lang in de verkeerde omstandigheden en consumenten krijgen minder kans aan de blaadjes te zitten. ze kunnen niet tegen de zeepresten en huidcrèmes en beschadigingen door het aanraken. Maar dat hoesje is ook voor thuis een prima oplossing. Ook daar is het klimaat immers vaak niet optimaal. Met name tocht kan funest zijn."
Het antwoord op de vraag waarom kruidenplantjes zo snel doodgaan is dan ook niet 'plofplantjes' maar onkundeGevoelig
Conclusie? Er zijn geen plofplantjes, wel gevoelige. Basilicum is kwetsbaar voor alles wat het onderweg tegen kan komen voordat het bij je thuis staat: kou, verkeerde luchtvochtigheid, wrijfgrage vingers, te weinig licht, verkeerde of te weinig bewatering en een (te langdurige) combinatie van die factoren. Ook als je het plantje thuis niet zorgvuldig behandelt, zal het daaronder lijden. Het antwoord op de vraag waarom kruidenplantjes zo snel doodgaan is dan ook niet 'plofplantjes', maar onkunde. Basilicum - en hetzelfde geldt voor het zo mogelijk nog lastiger kruid koriander - knal je niet zomaar even in de keuken. Omdat consumenten kennelijk verwachten dat dat allemaal maar moet kunnen. De krant vindt dat onder het mom van wetenschap kennelijk ook en schroomt niet om de schuld dan maar op 'ploffen' te schuiven. Een krant moet luisteren, checken, dubbelchecken en op basis daarvan vertellen hoe het zit.
Mocht je je plantje in juli of augustus bijna kaal hebben gegeten, gooi het dan niet weg. Probeer het in die warme maanden ook in Nederland eens buiten te zettenVan de hemel via de hel naar buiten
De NRC gaf een ordinair gevalletje bioindustrieel framen ten beste. Om te voorkomen dat ik hetzelfde in omgekeerde richting doe, checkte ik het verhaal van Gipmans bij professor Olaf van Kooten (WUR, tuinbouw). Plofbasilicum, een 'opgevoerde' variëteit, blijkt ook hem onbekend. "Wel", zegt hij, "maakt het uit waar je een plant opkweekt. Een kas is een plantenparadijs. Als je een plantje van de hemel naar de hel die een huiskamer of keuken is, brengt moet je het daarin begeleiden om het aan zijn nieuwe omgeving te laten wennen. Daar is inderdaad dat hoesje prima voor. Verder heeft het een goede plaats en zorgvuldige verzorging nodig." Als ik Van Kooten vertel over mijn ervaringen met basilicum, zegt hij "dat geloof ik graag, want bij de super koop je gewoon de plant die ook buiten kan groeien mits het klimaat goed is. Vermoedelijk zul je bovendien merken dat de stengels en bladeren steviger worden en de geur sterker wordt en de kleur donkerder. Dat komt van de natuurlijke stress van wind en temperatuurschommelingen."
Voor mensen die een maand van hun basilicumplantje uit de supermarkt willen genieten, heeft Gipmans een tip die het denken in plofcomplotten tegen de mens, dier en plant aan flarden schiet. Koop een blakend gezond uitziend plantje, haal het niet uit de hoes, zet het op een schoteltje in de vensterbank, maar niet uitsluitend in het felle zonlicht. Bewateren door het plantje vanaf een schoteltje water op te laten zuigen. Mocht je je plantje in juli of augustus bijna kaal hebben gegeten, gooi het dan niet weg. Probeer het in die warme maanden ook in Nederland eens buiten te zetten, zou ik nog willen toevoegen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_(weic2304a)_480_289_84_s_c1.jpeg)
Basilicum ben ik aan het voorbereiden voor uitplant buiten.
2 Weken na het verspenen van 1 potje Lidl basilicum, nog erg slap: foto 1.
In de zon buiten liepen ze snel verbrandingsverschijnselen op: foto 2.
Vandaag bij de Lidl (D) voor de passieve wildplukkers:
Wilde Salatkräuter mit Löwenzahn, Bohnenkraut, Blutsauerampfer, Spitzwegerich, Rucola grün und Schnittknoblauch. (Paardenbloem, bonenkruid, rode zuring, weegbree, Rucola, knoflookblad)
Volgens de boekjes zitten er veel stofjes in die uit de overige groentes bijna volledeig wegveredeld zijn. Tenminste, als ze niet in potgrond met wat NPK korrels in een warme kas zouden zijn opgetrokken.
Ook de daslook lag er in grote hoeveelheden, sommige met bloemknop. Ook jammer dat het blad 2x zo groot is als de daslook die ik in Limburg en de Ardennen wel eens zie. Goed bedoeld, maar niet echt uit het wild.
Nog geen zevenblad en brandnetels bij de Lidl, maar dat komt ook nog wel een keer.
Verse munt gekocht bij Lidl. Een pluk in folie.
Munt in een vaasje water gezet. En ja hoor, even geduld, maar de takjes krijgen worteltjes.
Ik begin een plantage.
Investering: iets minder dan een euro.
Razendsnel, media tegenwoordig. Maar niet altijd. Vandaag, 9 dagen nadat bovenstaand bericht op Foodlog verscheen, schrijft het kruideniersvakblad Distrifood het oorspronkelijke bericht, ingekort, over uit NRC-Handelsblad. En niet het Foodlogbericht, met bijdragen die het onderschrijven, over de onzin die de NRC verkoopt. Toch lijkt me dat wat hierzo geschreven staat voor de kruideniers interessanter is dan de oude koek in hun vakblad.
Momenteel in de vensterbank: drie biologische ploffers van de Aldi a 79 cent; waarvan eentje nog uit de vorige nazomer stamt. Inderdaad verdient het aanbeveling ze de eerste paar dagen in hun beschermende plastic jasje te houden. De sterfte onder de zaailingen is massaal. Maar met goede verzorging blijven er altijd wel een paar over die zich later in de tuin (permacultuur) tot een weelderige bos basilicum ontwikkelen. Beetje afhankelijk van het weer - de koude lentes van de laatste jaren helpen niet echt - is het vanaf juli niet meer een kwestie van plukken, maar graaien.
Maar natuurlijk is het wel zo dat er een verband is tussen de snelheid van het opkweken in de kas en de overlevingskansen in het gemiddelde huishouden. Recentelijk vertelde een orchideeënkweker dat hij de Praxis 'nee' had verkocht. Hij kon wel winstgevend leveren voor die prijs, maar de planten zouden vervolgens hele slechte overlevingskansen hebben. Leek 'm niet goed voor z'n naam.
Horses for courses.