Visolie beschermt tegen hart- en vaatziekten. Dat zijn we gaan denken. Toch laat de meerderheid van de onderzoeken naar de gezondheidseffecten van visolie geen verlaagd risico op hartaanvallen of beroertes zien. Gebruik zou in sommige gevallen zelfs schadelijk zijn.

Weinig wetenschappelijk bewijs
Tussen 2005 en 2012 publiceerden wetenschappelijke tijdschriften tenminste 24 onderzoeken naar het effect van visolie bij mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Slechts twee hiervan toonden een positief effect aan ten opzichte van een placebo.
De verkoop blijft stijgen ondanks het steeds toenemende aantal studies die aantonen dat het innemen van visolie geen gezondheidseffect heeft
Niettemin verdubbelde in deze periode de wereldwijde verkoop van visolie. Andrew Grey publiceerde deze cijfers in JAMA Internal Medicine en meldt bij de New York Times dat er een zogenaamde major disconnect is: “De verkoop blijft stijgen ondanks het steeds toenemende aantal studies die aantonen dat het innemen van visolie geen gezondheidseffect heeft.”

Volgens Gianni Tognoni, wetenschapper aan de Institute for Pharmacological Research in Milaan, is de periode van visolie als medicijn nu over. De eerste onderzoeken naar visolie zijn in een heel andere tijd gedaan. In die periode behandelden dokters hart- en vaatziekten anders en schreven ze veel minder vaak medicijnen zoals bètablokkers en bloedverdunners voor. James Stein, directeur van preventieve cardiologie aan de University of Wisconsin Hospital and Clinics, zegt: “De zorgstandaard is zo goed tegenwoordig dat iets kleins toevoegen als visolie geen verschil meer maakt.”

Stein waarschuwt wel voor de gevaarlijke combinatie tussen visolie en aspirine of andere bloedverdunners. Mensen die beide tegelijk innemen krijgen snel blauwe plekken of neusbloedingen. De gevolgen van visolie kunnen zelfs nog erger zijn voor kankerpatiënten volgens een onderzoek gepubliceerd in JAMA Oncology.

Visolie verstoort chemotherapie
Emile Voest, medisch directeur van het Nederlands Kanker Instituut, ontdekte dat visolie de werking van chemotherapie drastisch verlaagt, meldt TIME. Eerder onderzoek toonde al aan dat bepaalde vetzuren kankercellen resistent maken tegen een breed scala aan chemotherapeutische middelen. Dit onderzoek zorgde voor veel ophef in de publiciteit.

Bij het nieuwe vervolgonderzoek van Voest en collega’s keken ze of de vetten na inname van visolie in het bloed terecht kwam. Het eerste experiment was met muizen. De wetenschappers dienden visolie toe aan muizen met tumoren. Ondanks de chemotherapie die ze ondergingen bleven de tumoren groeien. De visolie zorgde voor resistentie tegen chemotherapie. Aan de hand van deze resultaten blijkt dat omgerekend naar mensen ongeveer drie milliliter visolie per dag voldoende is om tumoren resistent te maken. De dagelijkse aanbevolen hoeveelheid is 10 ml.

adviseert Voest zijn patiënten om geen visolie of vette vis in te nemen de dagen rond de chemotherapie
De onderzoekers testten daarna de verspreiding van vetzuren in gezonde mensen. Inname van kleine doses visolie zorgde voor verhoogde concentraties van de vetzuren in het bloed. Hetzelfde effect vonden ze na het eten van vette vis, zoals makreel, haring en zalm. Het eten van tonijn had geen invloed op het vetzuurgehalte in het bloed.

Het onderzoek toonde geen resistentie voor chemotherapie door visolie in mensen aan. Maar Voest denkt wel dat er al bewijs voor is. Veel websites over kanker adviseren patiënten om visolie te nemen om de bijwerkingen van chemo te verminderen. Voest acht het niettemin aannemelijk dat visolie het anti-kanker effect van chemo belemmert en dat het geen invloed heeft op het beperken van de bijwerkingen. Daarom adviseert Voest zijn patiënten om geen visolie of vette vis in te nemen de dagen rond de chemotherapie.

Geloof in visolie blijft
Ondanks alle onderzoeken blijven ook medici geloven in de werking van visolie. JoAnn Manson, hoofd preventieve medicijnen bij Brigham and Women’s Hospital in Boston, zegt dat de grote klinische onderzoeken alleen kijken naar mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten of die al reeds zo’n ziekte hebben. Visolie staat ook bekend voor zijn preventieve werking bij andere ziekten zoals kanker, Alzheimer en depressie.

We weten het nog steeds niet
James Stein is echter niet overtuigd. Hij raadt visolie af en moedigt mensen aan twee keer in de week vette vis te eten. Vis bevat namelijk nog meer gezonde nutriënten naast eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Stein zegt: “We raden visolie niet aan, tenzij iemand absoluut geen vis binnenkrijgt.” Ook Manson raadt vis aan in iemands dieet, daarentegen zal ze gezonde mensen niet adviseren om te stoppen met visolie. Wel zegt ze dat mensen iets moeten realiseren: “We weten het nog steeds niet. Mensen geven een hoop geld uit aan supplementen waar ze misschien niets aan hebben.”

Conclusie: we weten het niet en weten meer van medicijnen dan van voeding.

Fotocredits: 'Fish Oil from the top', Martin Cooper
Dit artikel afdrukken