De Europese voedsel- en warenautoriteit EFSA onderzocht hoe het is gesteld met antibioticaresistentie van bacteriën bij mensen, dieren en op levensmiddelen. De EFSA deed dat op basis van gegevens over 2013 uit 28 EU-landen. De EFSA-onderzoekers keken expliciet naar de resistentie van zoönotische (bij dieren voorkomende) Salmonella en Campylobacter-bacteriën.

Hoewel de EFSA forse resistentie-niveaus vaststelt, valt op dat het onderzoek nagenoeg zonder oordeel wordt gepresenteerd. De bevindingen worden gortdroog en feitelijk verwoord.

Nederlandse kip en kalkoen vormen uitzondering
Zowel bij mensen als bij dieren (vooral vleeskippen en kalkoenen) werden regelmatig resistente Salmonella-bacteriën aangetroffen. Ook multiresistentie (tegen 3 of meer van de 10 meest gebruikte antibiotica) rukt op.

Bij mensen kwam in 32% multiresistentie aan het licht, in vleeskippen bij 56%, bij vleesvarkens 38%. Op maar liefst 73% van de kalkoenvleesmonsters bleek multiresistente Salmonella voor te komen.

In 44% van alle geregistreerde Salmonella-gevallen bij mensen was juist geen sprake van resistentie.

Een opvallende bevinding van de EFSA was dat er over het algemeen weinig resistentie werd gevonden tegen derde-generatie cephalosporines (cefotaxime), behalve in Nederlands kip- en kalkoenvlees. Nederlandse salmonella-bacteriën blijken in (zeer) hoge mate resistent tegen dit antibioticum.

Campylobacter
De bij zowel mensen als dieren (vleeskippen, varkens, hoefdieren) aangetroffen Campylobacter-bacteriën bleken in veel gevallen resistent. De verschillen in resistentie tussen de EU-landen blijken groot. In een aantal EU-landen blijken Campylobacter-bacteriën voor te komen met een extreem hoge resistentie tegen fluoroquinolonen. Deze bacteriën zitten vooral in kip. In die landen nemen de behandelingsopties voor mensen die een Campylobacter-besmetting oplopen nadrukkelijk af.

In monsters met Campylobacter jejuni-bacteriën bleek dat mensen (54,6%) en vleeskippen (54,5%) de hoogste resistentiepercentages vertoonden. Bij rundvee gold dat voor 35,8%. De Campylobacter coli-soort bleek in resistente vorm voor te komen bij 66,6% en 68,8% van mensen en vleeskippen respectievelijk. Bij vleesvarkens werd een score van 31,1% aangetroffen.
Ook bij kippen, varkens en runderen is een statistische trend van groeiende multiresistentie bij Campylobacter waarneembaar.

Co- en multiresistentie
Zowel bij Salmonella als bij Campylobacter blijken de niveaus van co- en multiresistentie tegen 'kritische' antibiotica (de 'laatste verdedigingslinie', zoals carbapenems) zeer laag tot laag te zijn. Uitzonderingen: 1 op de 10 vleeskippen, en 1 op de 5 vleesvarkens, blijkt met een multiresistente Campylobacter coli-bacterie besmet. Minister van Volksgezondheid Edith Schippers waarschuwt dus niet voor niets dat we er goed aan doen vlees door en door te garen.

De resistentie-resultaten van de analyses bij E.coli bacteriën, Enterococci en MRSA zijn hier na te lezen.

Fotocredits: Infograph AMR, EFSA
Dit artikel afdrukken