Voor twee derde van de Amerikanen is de reden voedsel weg te gooien het verstrijken van de houdbaarheidsdatum. Zij denken dat het voedsel na die datum niet meer veilig is om te eten. In Europa proberen we van dat fabeltje af te komen, hoewel dat niet helemaal zonder gevaren is; gelukkig bieden straks hulpmiddelen als de kunstneus uitkomst bieden.
Afval verdwijnt door gootsteen en toilet, maar ook op de composthoop of het gaat naar de kippen
In Vlaanderen bracht de overheid - voor het eerst - het voedselverlies volledig in kaart. Zelfs de restjes die in de gootsteen verdwijnen of aan de kippen in de tuin gevoerd worden, werden meegeteld. Gemiddeld gooit een Vlaming jaarlijks zo'n 37 kilo voedsel weg, blijkt uit de studie ‘Voedselverlies en consumentengedrag bij Vlaamse huishoudens’. Jaarlijks gaat het om zo'n 240.000 ton voedsel, met koffie/thee, brood en fruit als top-3. Van het weggegooide voedsel komt 55% in de restafvalzak, de gootsteen of het toilet. De overige 45% belandt in de Gft-container, op de composthoop of wordt aan huisdieren (zoals kippen dus) gegeven.
'Een betere maaltijdplanning leidt tot minder voedselverlies'
De belangrijkste redenen om voedsel weg te gooien zijn verkeerd inschatten van portiegroottes (30%) en bederf (29%). Hoe groter de kookvaardigheid en de kennis over porties en houdbaarheid, des te minder voedsel er wordt weggegooid. In grotere gezinnen blijkt het voedselverlies groter te zijn. Ook blijkt er een verband te zijn tussen voedselverlies en het plannen van maaltijden en aankopen: impulsaankopen belanden vaker in de vuilnisbak dan vooraf geplande boodschappen.
In Nederland werd in 2016 circa 41 kilo per persoon weggegooid voedsel. De Nederlandse top-3 bestaat uit brood, zuivel en groente.
Lekkere tips
Zowel in de VS als bij ons barst het inmiddels van de tips om verspilling te voorkomen. Altijd handig om te weten: gebruik in je koelkast de first in first out-methode. Zet oudere producten voorin zodat deze niet vergeten worden. Ook de plek in de koelkast maakt verschil. Melk in de koelkastdeur warmt wat meer op door het regelmatig openen van de koelkast. Zet het pak liever achterin op een koelere plank. Voedselverspilling tegengaan vraagt ook creativiteit. Een half pakje slagroom nodig voor een recept? Bedenkt alvast wat je met de andere helft kunt maken. Groente voorbij hun hoogtepunt van versheid? Maak een soep, roerbakgerecht of smoothie. Er zijn bovendien volop sites en kookboeken om je laten inspireren.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Voor mij betekent de vriezer juist het verlengen van de houdbaarheid.
Sommige producten zijn simpelweg te groot (pompoen, rode kool), gaan in grotere verpakkingen of kosten lange(re) voorbereidingstijd (peulvruchten, stoofpeertjes), dus de rest bereid ik eventueel voor, verdeel het in porties en vries het vervolgens in.
Echtgenoot braadt meteen het vlees dat ik voor hem koopt en verdeelt die in porties.
Ik houd in een excel sheet bij wat er waar (welke la) en sinds wanneer in de vriezer zit en codeer hetgeen ik in de vriezer stop. Zo blijft het ook niet te lang in de vriezer zitten.
Ik schat dat wij 1 kg per kwartaal weggooien, wellicht nog overschat. Bij ons is de vriezer juist een hulp om weinig weg te gooien, wat in de vriezer zit kan nooit bederven, wel kan de smaak minder worden. Eten weggooien zowel in de retail als thuis is een grotere zonde dan vlees eten in kader van broeikasgasemissie schat ik in.
Ik schat dat wij 1 kg per kwartaal weggooien, wellicht nog overschat. Bij ons is de vriezer juist een hulp om weinig weg te gooien, wat in de vriezer zit kan nooit bederven, wel kan de smaak minder worden. Eten weggooien zowel in de retail als thuis is een grotere zonde dan vlees eten in kader van broeikasgasemissie schat ik in. Hoe kun je tot 113 kg komen, ook 40 kg is al absurd. Onvoorstelbaar!
Niet alleen de houdbaarheidsdatum is de oorzaak van voedselverspilling. Factoren als welvaart, de beschikking over een koelkast en vriezer en een gebrek aan huishoudelijk management zijn wellicht nog belangrijker. Voldoende financiële armslag leidt tot makkelijk inkopen. In de koelkast en vriezer staat het ingekochte voedsel veilig en bij impulsaankopen kan het geen kwaad om de eerder gekochte producten gewoon in de koelkast of vriezer te laten. Het blijft immers lang goed. Geen zorg dus. Echter, een gebrek aan besef van wat er nog ligt en van wat spoedig geconsumeerd moet worden, leidt uiteindelijk tot weggooien. Want na verloop van tijd raakt de koelkast of vriezer vol (en niemand die het systeem van 'First In First Out' hanteert) en zijn de producten overtijd waarna alleen nog de afvalbak resteert. Hoe groter de koelkasten en vriezers hoe meer verspilling. Overigens kopen de meeste Amerikanen hun voedsel om op te slaan in de koelkast of vriezer en niet om dezelfde dag te consumeren. In Nederland neemt de voedselverspilling in de toekomst nog verder toe. Dat is makkelijk voorspelbaar. Welvaart groeit en achteloos inkopen (impulsinkopen) dus ook. Door producten minder lang houdbaar te maken (is veelal gezonder en lekkerder), zal voedselverspilling ook minder worden.
Willem M. den Heijer