Lees ook
Op 28 september, niet toevallig de dag dat in het Witte Huis de White House Conference on Food, Nutrition, and Health werd gehouden, lanceerde de FDA, de Amerikaanse voedsel- en medicijnenautoriteit, een plan voor een Vinkje. Want daar lijkt een van de voorgestelde logootjes toch wel sterk op.

De FDA ziet de noodzaak om het begrip ‘healthy’ met betrekking tot voedingsmiddelen aan te passen aan de huidige stand van de wetenschap en de geldende Dietary Guidelines for Americans, de officiële richtlijnen voor gezonde voeding. De inspraakronde sluit op 28 december. Tot die tijd kan iedereen suggesties doen, ook voor welk symbooltje gebruikt moet worden. De Amerikaanse burger kan zijn commentaar op de voornemens op de site van de FDA kwijt.

Om als ‘gezond’ aan de man gebracht te mogen worden moeten voedingsmiddelen een minimale hoeveelheid gezonde ingrediënten bevatten (bijvoorbeeld fruit, groente en zuivel) en een maximale hoeveelheid ongezonde (vet, zout en suiker)
Claim
Dat nieuwe symbooltje mogen fabrikanten dan op hun producten zetten als die voldoen aan de bijgestelde voorschriften. Er gelden sinds 1994 al regels voor de claim dat iets ‘healthy’ is, maar die zijn volgende de FDA achterhaald. Zo is zalm nu nog officieel ongezond vanwege het vet, terwijl iedereen inmiddels weet dat dat onmisbare gezonde vetten zijn.

Om als ‘gezond’ aan de man gebracht te mogen worden moeten voedingsmiddelen een minimale hoeveelheid gezonde ingrediënten bevatten (bijvoorbeeld fruit, groente en zuivel) en een maximale hoeveelheid ongezonde (vet, zout en suiker). Er geldt nu geen bovengrens voor toegevoegde suiker. Dat kan niet langer, stelt de FDA. De limiet voor natrium zal worden 10% van de Dagelijks Aanbevolen Hoeveelheid per portie (230 milligram per portie).

De introductie van het Amerikaanse Vinkje zal het resultaat zijn van een serie maatregelen. Opvallend, maar niet vreemd gezien de traditionele invloed van de voedingsindustrie op Amerikaans overheidsbeleid, zijn de ‘vrijwillige’ verlaging van zout en de omzichtige poging het debat over suiker te voeren. Dit zijn de doelen:

  • Ontwikkeling van een front-of-pack (FOP) labelsysteem om snel en gemakkelijker voedingsinformatie door te geven zodat consumenten gezonde beslissingen kunnen nemen.

  • Het vergemakkelijken van het beschikbaar stellen van voedingsinformatie bij online boodschappen doen.

  • Het natriumgehalte van levensmiddelen in de voedselvoorziening verlagen, onder meer door herziene, lagere vrijwillige natriumreductiedoelstellingen voor de industrie vast te stellen.

  • Het houden van een openbare vergadering over toekomstige stappen die de federale regering zou kunnen nemen om het verminderen van de consumptie van toegevoegde suiker te vergemakkelijken.

Marketing
Over het algemeen wordt er positief gereageerd op het initiatief van de FDA. Marion Nestle, het geweten van de voedingskunde in de Verenigde Staten, bekijkt het plan neutraal. Het plan gaat uit van het benadrukken van het positieve (‘kies dit!’), niet het negatieve (‘laat staan!’). Suiker wordt aangepakt, maar Ultra Processed Food wordt niet genoemd (het meeste UPF zal toch niet voor een Vinkje in aanmerking komen, denkt Nestle). Maar het Amerikaanse Vinkje (zie hieronder de voorstellen voor het logo) zal vooral een marketing tool zijn, want een ‘healthy’-label gaat niet over gezond eten, maar over eten verkopen.



De kwaliteit van een dieet wordt bepaald door de individuele persoon, zijn levensstijl en de totale mix van levensmiddelen, niet door afzonderlijke ingrediënten of levensmiddelen
In de vroegste reacties is al wel ook kritiek te lezen. Het labelen van levensmiddelen als ‘gezond’ op zich heeft weinig betekenis, want de ‘gezondheid’ is geen eigenschap van voeding, maar van mensen. De kwaliteit van een dieet wordt bepaald door de individuele persoon, zijn levensstijl en de totale mix van levensmiddelen, niet door afzonderlijke ingrediënten of levensmiddelen. Dat maakt zo’n Vinkje in feite geheel zinloos. Dat ligt in lijn met de inzichten van de personalised nutrition, die juist nu zoveel aandacht krijgt. Per persoon kan de reactie op voeding sterk verschillen, waarmee gezegd is dat hetzelfde voedingsmiddel voor de één gezond is en voor de ander ongezond. Dat maak generieke voorschriften gratuit.

Debacle
Misschien moet iemand het uitgebreide Vinkjes-dossier van Foodlog vertalen en beschikbaar stellen aan de FDA. Na een debat in het Leidse Museum Boerhaave, werd deze maand alweer zes jaar geleden Vinkje uit de Warenwet geschrapt. Dat gebeurde wegens ‘onvoldoende maatschappelijk draagvlak,’ zoals het toen heette. Door alle geharrewar over de opvolger Nutri-Score, en vooral de dubieuze rol van Italië daarbij, zijn we dat alweer vergeten.

Destijds opende de Consumentenbond de aanval op het Vinkje van de stichting Ik Kies Bewust, en met succes. Minister Schippers besloot niet alleen het verwarrende blauwe Vinkje (‘bewuste keuze’), maar ook het groene Vinkje (‘gezondere keuze’) uit te faseren. Na tien jaar was het Vinkje ter ziele en werd vervangen door een app.

Herlezing van de discussie van destijds leert dat de plannen van de FDA met het FOP-logo akelig dicht in de buurt komen van wat in Nederland het blauwe en groene Vinkje hebben opgeleverd. Met die kennis in het achterhoofd kunnen we de FDA veel wijsheid en sterkte toewensen.
Dit artikel afdrukken