'De volgende crisis is op komst'
De boeren vrezen dat het verdwijnen van de quota de melkprijzen stevig onder druk gaat zetten en de zuivelconcerns meer macht gaat geven. "Door het verwachte melkoverschot zullen de multinationals nog meer dan vroeger de voorwaarden bepalen voor de boeren", zegt Romuald Schaber, voorzitter van de EMB, in Vilt. "Chronische prijsdalingen zijn onvermijdelijk, de volgende crisis is op komst." Daarbij komt dat de concerns steeds hogere duurzaamheidseisen stellen aan de boeren, maar hen niet compenseren voor de hogere kostprijs die daaruit resulteert.
De reële productieprijs van melk bedraagt 46 cent, terwijl de huidige melkprijs daar met 25 tot 27 ruim onder ligtGeen gehoor voor crisisinstrument
De boeren beroepen zich op een onafhankelijke studie die stelt dat de reële productieprijs van melk 46 cent bedraagt, terwijl de huidige melkprijs daar met 25 tot 27 ruim onder ligt. Ze pleiten daarom voor een 'crisisinstrument'. Daarmee zouden melkveehouders die bewust minder produceren bij grote melkoverschotten een premie moeten krijgen, terwijl anderen een heffing opgelegd zouden moeten krijgen. Dit voorstel vond geen gehoor in het Europese Parlement, maar wel bij individuele parlementsleden zoals de groene Europarlementariërs José Bové en Bart Staes. Staes zei: "De volledige liberalisering van de zuivelmarkt kan leiden tot ongewenste effecten zoals overproductie door nog meer industrialisering en tot nog meer verliezen voor kleinere producenten, die de genadeloze concurrentie niet aankunnen."
Volatiliteit zuivelprijzen
De kwetsbaarheid en volatiliteit van de melkprijzen is niets nieuws. Toen vorig jaar Rusland zijn grenzen sloot voor Europese landbouwproducten, werd de 'Europese zuivelsector hard geraakt', schrijft het FD. Kaasmakers besloten daarop hun melk deels om te zetten in magere melkpoeder, een beter houdbaar product. Gevolg: de prijs van mager melkpoeder daalde met 35%.
Met termijncontracten voor boter, mager melkpoeder en weipoeder kunnen marktpartijen het risico op prijsfluctuaties afdekken of juist overnemenZuivelderivaten
Beursbedrijf Euronext ziet echter een prachtige kans. De termijnhandelaren voorzien dat de liberarisering na het afschaffen van de melkquota voor nog meer prijsvolatiliteit in de zuivelmarkt gaat zorgen. Nu al hebben factoren als voederkosten, het weer en geopolitieke ontwikkelingen daar een direct effect, stelt de krant. Daarom introduceert Euronext op 13 april a.s. een pakket zuivelderivaten op de beurs. Voor het eerst sinds 2006 zullen er weer grondstofderivaten verhandeld worden aan het Damrak. Met termijncontracten voor boter, mager melkpoeder en weipoeder kunnen marktpartijen - ondernemers in de sector maar ook derden - het risico op prijsfluctuaties afdekken of juist overnemen. Later zullen ook optiecontracten op de markt komen.
Termijncontracten zijn 'transacties in de toekomst'. Marktpartijen spreken af een bepaalde hoeveelheid van een grondstof te verhandelen tegen een vooraf bepaalde prijs. Daarmee creëert de derivatenhandel een 'duidelijke en herkenbare referentieprijs' voor de desbetreffende grondstof, in dit geval dus boter, mager melkpoeder en weipoeder. "Dat is interessant voor de directe producenten van de drie onderliggende waarden, maar ook voor de verwerkers van die halffabricaten. Bakkers, ijsproducenten en producenten van babyvoeding", zegt Nicholas Kennedy, hoofd ontwikkeling grondstofderivaten van Euronext in het FD.
Het is nog de vraag of de nieuwe zuivelderivaten populair gaan worden en of de boeren of handelaren en andere derden daar het profijt van op zullen strijken.
Euronext heeft er vertrouwen in, ondanks tegenvallende resultaten van eerdere zuivelfutures op Europese beurzen. "Maar bij Euronext hebben we ook een precedent geschapen met andere grondstofderivaten die wel succes hebben en we zijn in gesprek met financiële partijen die als market maker willen optreden", zegt Kennedy zelfverzekerd.
Fotocredits: 'Milkmaid', bdunnette
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Wij mogen van geluk spreken met onze coöperatie die hier in de streek prijszetter is. In Frankrijk ziteen veel zuivelondernemingen die gezoon privaat gefinancierd zijn en weinig belang hebben bij een goede prijs voor de boeren. Melk brengt daar al jaren een paar cent minder op als hier. (maar hun kosten zijn ook lager) Er zijn al berichten dat sommige zuivelverwerkers daar al afwijken van de contractprijs, dus ik ben benieuwd of boeren hun contract ook wel na gaan komen. Anders niet al je productie contracteren.
Willem #12, hoe zit het dan in Frankrijk? De Franse melkveehouders worden geacht hun gecontracteerde hoeveelheid melk te gaan leveren. Wordt dat niet gehaald dan moet de Franse melkveehouder melk bijkopen.
Je mag dan zelf bepalen hoeveel je levert, maar wie bepaald hoeveel boeren mogen leveren? Bij ons in de buurt is gisteren een boer nieuw gestart met 125 melkkoeien. Met toestemming van een zuivelconcern is er dus ook een extra contract bij gekomen.
Als dit maar weer niet het zelfde negatief effect heeft als al jaren het gespeculeer met granen heeft.
Mijn indruk is dat er altijd maar een is die beter wordt van zo'n handel, in dit geval Euronext.
Of zouden ze voor deze producten een agrarische marge hanteren?
Helder is dat de melkprijs veel meer gaat fluctueren en dat koeien boeren heel anders moeten leren denken om dit te overleven. Dit jaar weet je het nog niet, een koe geeft niet zomaar 10% meer, maar het zal de komende paar jaar wel duren voor de markt zich aangepast heeft aan de nieuwe werkelijkheid.
Ook zal het echte kostprijs melken noodzakelijk worden, mooie is dat dit nooit de meeste liters geeft.
Piet, wij bepalen zelf hoeveel we leveren. In het verleden heeft FrieslandCampina aangegeven alle aangeboden melk te zullen afnemen. Als je lid bent tenminste. Ze proberen wel een inschatting te maken van hoeveel er komen gaat en daarom wordt er regelmatig gepolst. Maar wij hebben ook fokzeugen gehad tot een paar jaar terug (= vrije handel) en weet wel dat 5 % overaanbod 30-40 % prijsdaling kan veroorzaken. Europees gezien ik houd mijn hart ook vast. Zeker er nu voor elke koe die we meer willen houden er voor 20000 euro grond bij gefinancierd moet worden. Maar dat wil zeggen dat ik nog moet zien dat over een paar jaar, met deze teruglopend opbrengsten door te strenge bemestingsnormen, Friesland Campina nog aan zijn melk kan komen.
Henk, voor het geval het geen grap is: ook FrieslandCampina zegt in het FD stuk positief te zijn over de gedachte. Daar kan ik inkomen, want als het instrumentarium er eenmaal is, zal het gunstig voor de winstgevendheid van de coöperatie zijn.