Het Global Network Against Food Crises (GNAFC) rapporteerde vorige week dat in 5 jaar de 'hongerniveau's' niet zo hoog zijn geweest. De 155 miljoen mensen die in acute voedselnood verkeren waren er 20 miljoen meer dan in 2019. Bijna 100 miljoen mensen kampten met acute voedselonzekerheid als gevolg van conflicten, 40 miljoen mensen kregen met honger te maken door economische tegenvallers (onder meer als gevolg van de coronacrisis) en nog eens 16 miljoen door extreem weer.

“Tientallen miljoenen kwetsbare mensen waren niet in staat om voldoende voedsel te kopen, als gevolg van werkloosheid en inkomensverlies, vaak gecombineerd met plotseling stijgende en aanhoudend hoge voedselprijzen”, aldus GNAFC. Met name de Afrikanen worden door de voedselonzekerheid onevenredig zwaar getroffen.

Het afgelopen jaar stegen de voedselprijzen tot het hoogste niveau sinds 2014. Suiker, plantaardige oliën, zuivel en granen (die samen met vlees de voedselprijsindex van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, de FAO, uitmaken) stegen de afgelopen 11 maanden onafgebroken in prijs. Volgens een recent rapport van de Rabobank zit een prijsdaling er vooralsnog niet in.

'Gevaarlijk niveau'
In Trouw zegt Yaneer Bar-Yam, president van het Amerikaanse onderzoeksinstituut NECSI uit Cambridge, dat er historisch gezien een directe link te leggen valt tussen de voedselprijsindex en politieke onrust. Als voorbeelden noemt hij de voedselprijzenpiek van 2008 die tot voedselrellen in onder meer Mozambique, Jemen, Kameroen, Soedan, Ivoorkust, Haïti en Egypte leidden. Idem de piek van 2011, die uitmondde in de Arabische Lente en protesten in Tunesië, Libië, Algerije en Egypte. Volgens Bar-Yam stijgen de voedselprijzen ook nu naar "een gevaarlijk niveau", nog maar 12% onder de piek van 2011.

De waarschuwing van Bar-Yam krijgt tegenwicht van Abdolreza Abbassian, expert van de prijsindex bij de FAO in Rome. Volgens hem reguleren veel overheden de prijzen van stapelproducten - ze hebben geleerd van de eerdere crises - en vertaalt de stijging van de wereldmarktprijzen zich niet meteen door in binnenlandse prijsstijgingen. “Zo hebben Noord-Afrikaanse landen eind vorig jaar extra graan ingekocht. Om voorraden aan te leggen en moeilijkheden te voorkomen.”

'Transformatie agrovoedingssystemen'
Volgens GNAFC zal naast conflicten en weersextremen ook de coronapandemie in 2021 de acute voedselnood in kwetsbare economieën blijven verergeren. Reden voor de EU, de FAO, het Wereldvoedselprogramma van de VN (WFP) en USAID in het rapport te pleiten voor "een radicale transformatie van onze agrovoedingssystemen". Alleen met billijker, duurzamer en veerkrachtiger systemen is het duurzame ontwikkelingsdoel 'Zero Hunger' van de VN te bereiken in 2030. Vooralsnog beweegt de wereld zich weer weg van dat pad.

Op Foodlogs Engelstalige zustersite Agrifoodnetworks.org zei Ikechi Agbugba uit Nigeria onlangs dat conflicten die vergelijkbaar zijn met de Arabische Lente zich in zijn land opbouwen. Een en ander als gevolg van de afhankelijkheid van voedselimporten, terwijl het land met een beter beleid zelfvoorzienend zou kunnen zijn.
Dit artikel afdrukken