Peter van Horne, econoom van het LEI van Wageningen UR, berekende de meerkosten van de Kip van Morgen voor een kipfilet, het meest gegeten kipdeel in Nederland. Volgens hem zal één kilo KvM-kipfilet €1,46 duurder zijn dan een gangbare kipfilet. Die meerprijs is het gevolg van onder meer een lagere stalbezetting, een langere groeiperiode, duurder voer, en een hoger voergebruik. Die aspecten hangen samen met de Kip van Morgen.

Opinie
“Wegen deze extra kosten op tegen de voordelen op het gebied van van dierenwelzijn, milieu en volksgezondheid?” vroeg de ACM zich af.
De Autoriteit stelde het welzijnsvoordeel vast aan de hand van een keuze-experiment. Respondenten moesten een keuze maken tussen twee soorten kip, die verschilden in 4 welzijnskenmerken en in prijs. De meegenomen welzijnskenmerken waren:
- levensduur van de kip (oftewel groeiperiode)
- aanwezigheid van een uitloopmogelijkheid
- bewegingsruimte van de kip (oftewel bezettingsgraad)
- verdovingswijze vlak voor de slacht

Geheel volgens verwachting, bleek dat de consument vooral de uitloopmogelijkheid en de verdovingswijze waardeerde.
Stel dat je moet kiezen tussen kipfilet van een kip die mogelijk niet volledig verdoofd is geslacht (waterbadmethode) of kipfilet van een kip die wel volledig verdoofd is geslacht (gasverdoving)? De kans is groot dat je kiest voor volledige verdoving.

Geen onderscheid op verdoven
In haar berekening gaat de ACM uit van het feit dat zowel reguliere kip als de KvM niet volledig verdoofd is geslacht. Dit is een achterhaald feit, zegt Ingrid de Jong van Wageningen UR. Op dit moment maken alle slachterijen die KvM slachten gebruik van gasverdoving. Wanneer je in de ACM berekening aanneemt dat gasverdoving wordt toegepast bij de KvM, dan heeft de consument niet €0.68 maar €7,01 méér over voor één kilo KvM-kipfilet. Dat is ruim meer dan de extra kostprijs van €1,46. Gasverdoving wordt zelfs de realiteit voor alle kippen in de toekomst, ook voor reguliere kip. Op dit aspect is dan ook geen onderscheid meer te behalen.

Ras bepalend voor welzijn
De literatuur laat zien dat de consument dieren graag buiten ziet. Het keuze-experiment van de ACM bevestigt dat opnieuw. Een dergelijk experiment meet dan ook de perceptie van de consument op welzijn. Dat zegt niets over het belang van een uitloop voor het welzijn van de kip.

Tot op heden laat onderzoek zien dat een trager groeiend ras meer doet voor dierenwelzijn dan aanpassingen in houderijcondities, zoals bijvoorbeeld een uitloop. Welzijnsexpert Ingrid de Jong bevestigt dat. Een vleeskuiken dat 45 gram in plaats van 60 gram per dag groeit, heeft een objectief vastgesteld beter dierenwelzijn. Zo’n dier heeft minder voetzoolproblemen, minder bewegingsproblemen en minder gezondheidsproblemen.

Welzijn beoordeel als perceptie, ammoniak niet
De vraag rijst dan ook waarom de ACM zich op percepties in plaats van op expertoordelen heeft willen baseren bij haar oordeel over de welzijnswinst van de KvM. Dat deed de autoriteit wel bij het beoordelen van de milieu- en volksgezondheidsvoordelen voor de mens. De ACM vroeg immers ook niet aan de consument hoe belangrijk zij een lagere ammoniakemissie vindt, maar maakte gebruik van zogenaamde schaduwprijzen. De ACM heeft Ingrid de Jong geconsulteerd op een moment dat de welzijnsvoordelen als gevolg van maximaal 50 gram groei per dag nog niet wetenschappelijk waren aangetoond. Dat waren ze op dat moment al wel voor de 45 grams-groeier. Dat wil echter nog niet zeggen dat ze er niet zijn. Het onderzoek daarover moet nog worden afgerond; een hard bewijs was daarom op het moment van oordelen niet mogelijk.

Is de KvM nu achterhaald?

Het voornemen heeft in elk geval geleid tot de Nieuwe Standaardkip van Jumbo. Die kip groeit maximaal 45 gram per dag, heeft meer ruimte en daglicht, en geen uitloop. Het dier geniet een objectief vastgestelde welzijnswinst door zijn tragere groei. De meerprijs voor het dier wordt aan de kassa betaald, zegt JUMBO-directeur Ed van de Weerd. Over de welzijnswinst van dat dier en de koopbereidheid van consumenten bestaan in ieder geval geen twijfels. De 50-grams groeier moet zijn winst nog aantonen. Hoewel de Nieuwe Standaard van JUMBO de KvM heeft ingehaald, is een heroverweging van de ACM toch wenselijk.

Fotocredits: Imke de Boer tijdens FL's #vleesdebat, Bas Uterwijk/Foodlog
Dit artikel afdrukken