2 min
De sterk gestegen energiekosten blijven niet zonder gevolgen voor de glastuinbouwsector. De in de hele wereld vermaarde Nederlandse kassen draaien op gas en dat kan economisch en maatschappelijk niet meer.
De Nederlandse glastuinbouwsector heeft de afgelopen jaren al veel stappen gezet op het gebied van verduurzaming en optimalisering van de productie. Nergens ter wereld komt zoveel kilo tomaat, paprika, aubergine en komkommer van een vierkante meter, met relatief zo weinig gebruik van energie, pesticiden en water per kilo product. Waar de veehouderij de laatste jaren onder een maatschappelijk vergrootglas is komen te liggen als het gaat om dierenwelzijn, stikstofemissies en biodiversiteit, is de glasgroentesector onder de maatschappelijke radar gebleven.
Door de corona- en daarmee deels samenhangende energiecrisis is daar verandering in gekomen. Het publiek weet inmiddels dat de glastuinbouw wel erg afhankelijk is van fossiele energie - aardgas - en de inzet van goedkope arbeidskrachten uit het buitenland. Jaarlijks wordt er gebruik gemaakt van zo'n 200.000 arbeiders. Tijdens de coronacrisis was de harde les dat deze werknemers niet vanzelfsprekend beschikbaar zijn en naar onze normen vaak beroerd gehuisvest zijn.
In het sectorrapport 'Glasgroenten: van efficiëntie naar waarde' voorziet ABN Amro de noodzaak om versneld te investeren in duurzame energiebronnen, zoals aardwarmte, en robotisering om de afhankelijkheid van 'ouderwetse' hulpbronnen te verkleinen. Dat heeft echter wel een consequentie: bij het huidige prijsniveau kunnen de investeringen niet uit. Prijsstijgingen liggen dan ook in het verschiet.
Maar hoe houd je de loop erin? Duurdere producten kunnen immers krimp van de markt tot gevolg hebben.
"Bedrijven kunnen inspelen op nieuwe consumentenbehoeften door te focussen op kwalitatieve productkenmerken, zoals smaak en nutriënten," zegt Jan de Ruyter, Sector Banker Agrarisch van ABN AMRO. In het rapport schrijft de bank dat het "denkbaar is dat in de toekomst de duurzaamheid van producten niet meer wordt afgewogen als verhouding tot een kilo product. Het is zuiverder om de duurzaamheid af te wegen in verhouding tot de bijdrage van het product aan een gezond voedingspatroon, de aanwezige nutriënten."
De groeiende behoefte aan plantaardige voeding zal veel glastuinders in de komende jaren helpen, verwacht de bank. Wat daarbij gaat helpen, is dat supermarkten naar verwachting meer duurzame producten zullen gaan verkopen en daarvoor transparantie bieden en verantwoording aan de consument gaan afleggen. Nederlandse glasgroenteproduct kunnen zich - al dan niet met een keurmerk als PlanetProof - positief onderscheiden van de veelal anonieme producten uit verschillende landen die in de schappen liggen.
De Ruyter ziet een lichtpuntje in de btw-verlaging op groente uit het regeerakkoord. Die zal er "hopelijk voor zorgen dat deze prijsstijgingen niet te hoog zijn voor de consument".
Desondanks denkt de bankier dat de sector de investeringen in verduurzaming niet alleen kan opbrengen. De Ruyter vindt het daarom belangrijk dat de overheid meedenkt en glastuinders ondersteunt.
Voor de korte termijn verwacht ABN Amro dat 1 op de 10 glastuinbouwbedrijven in de financiële problemen zal komen als gevolg van de hoge gasprijzen op dit moment. Als de energieprijzen na 2023 niet terugkeren tot het niveau van voor corona, dan treft dat lot volgens de bank nog meer glastuinbouwbedrijven.
Dit artikel afdrukken
Door de corona- en daarmee deels samenhangende energiecrisis is daar verandering in gekomen. Het publiek weet inmiddels dat de glastuinbouw wel erg afhankelijk is van fossiele energie - aardgas - en de inzet van goedkope arbeidskrachten uit het buitenland. Jaarlijks wordt er gebruik gemaakt van zo'n 200.000 arbeiders. Tijdens de coronacrisis was de harde les dat deze werknemers niet vanzelfsprekend beschikbaar zijn en naar onze normen vaak beroerd gehuisvest zijn.
In het sectorrapport 'Glasgroenten: van efficiëntie naar waarde' voorziet ABN Amro de noodzaak om versneld te investeren in duurzame energiebronnen, zoals aardwarmte, en robotisering om de afhankelijkheid van 'ouderwetse' hulpbronnen te verkleinen. Dat heeft echter wel een consequentie: bij het huidige prijsniveau kunnen de investeringen niet uit. Prijsstijgingen liggen dan ook in het verschiet.
Maar hoe houd je de loop erin? Duurdere producten kunnen immers krimp van de markt tot gevolg hebben.
"Bedrijven kunnen inspelen op nieuwe consumentenbehoeften door te focussen op kwalitatieve productkenmerken, zoals smaak en nutriënten," zegt Jan de Ruyter, Sector Banker Agrarisch van ABN AMRO. In het rapport schrijft de bank dat het "denkbaar is dat in de toekomst de duurzaamheid van producten niet meer wordt afgewogen als verhouding tot een kilo product. Het is zuiverder om de duurzaamheid af te wegen in verhouding tot de bijdrage van het product aan een gezond voedingspatroon, de aanwezige nutriënten."
De groeiende behoefte aan plantaardige voeding zal veel glastuinders in de komende jaren helpen, verwacht de bank. Wat daarbij gaat helpen, is dat supermarkten naar verwachting meer duurzame producten zullen gaan verkopen en daarvoor transparantie bieden en verantwoording aan de consument gaan afleggen. Nederlandse glasgroenteproduct kunnen zich - al dan niet met een keurmerk als PlanetProof - positief onderscheiden van de veelal anonieme producten uit verschillende landen die in de schappen liggen.
De Ruyter ziet een lichtpuntje in de btw-verlaging op groente uit het regeerakkoord. Die zal er "hopelijk voor zorgen dat deze prijsstijgingen niet te hoog zijn voor de consument".
Desondanks denkt de bankier dat de sector de investeringen in verduurzaming niet alleen kan opbrengen. De Ruyter vindt het daarom belangrijk dat de overheid meedenkt en glastuinders ondersteunt.
Voor de korte termijn verwacht ABN Amro dat 1 op de 10 glastuinbouwbedrijven in de financiële problemen zal komen als gevolg van de hoge gasprijzen op dit moment. Als de energieprijzen na 2023 niet terugkeren tot het niveau van voor corona, dan treft dat lot volgens de bank nog meer glastuinbouwbedrijven.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het energieverhaal is complex. Geopolitiek en het grote geld van BIG OIL. Alle Koningshuizen wereldwijd hebben grote belangen (gehad) in BIG OIL. Kenmerken: geen belasting betalen en de zaak niet netjes achterlaten. De invloed / lobby op kabinetsbeleid van Shell is enorm (geweest?). Dividendbelasting, NAM en Groningen, Nigeria, verlaten boorplatforms in de Noordzee. Noem maar op. Tot aan de wereldwijde uitzondering van belasting heffen op kerosine. Allemaal verwerpelijk.
Naast (royal) BIG OIL heb je tegenwoordig ook BIG TECH en BIG PHARMA. Dezelfde kenmerken: geen belasting betalen en directe lijntjes naar de hoogste niveaus. Intransparant en zorgelijk naar mijn mening.
Dan terug naar de glastuinbouw. MKB 100%. De bedrijven die de energieposities niet hebben afgedekt zullen in de problemen komen en wellicht afhaken. Dat is in mijn beleving ondernemers-risico. Je kunt de glastuinbouw echter niet afschilderen als 'fout' of 'vieze broeders'. Ze betalen namelijk belasting over hun genoten inkomsten en staan open om te investeren in energietransities. Transparant en meestal ongesubsidieerd. Zuinig op zijn.
Heer Keijzer, het voorbeeld van de boontjes ontleen ik aan uw reactie #30 . U heeft gelijk: de belangrijkste soorten luchtvracht zijn agrarisch en electronica. De impact op de omgeving en klimaat van gevlogen bloemen, broedeieren, blauwe bessen, boontjes of telefoontjes is hetzelfde? Zo maar houden dan? Liefst nog groeien?
Zoals ik eerder aangaf heeft de glastuinbouw indrukwekkend gepresteerd, ook op energie gebied met WKK. Het was ook noodzaak? De glastuinbouw is de branche met veruit de hoogste energiekosten gerelateerd aan de omzet :1,26 miljard, 15,3% ; nr 2 is de papier/karton industrie met 7,3%. (ABN AMRO cijfers 2019).
De introductie van WKK heeft heel goed gewerkt, maar het is tijd voor een volgende stap? Want het energieverbruik en de hierbij horende CO2 uitstoot is nog steeds zeer hoog? Gasprijs? Er wordt gedacht aan geothermie, maar daar loop je tegen grenzen aan zoals hierboven vermeld? Natuurkundige grenzen i.c.m. wensen van andere geo gebruikers? De marges in de glastuinbouw zijn blijkbaar niet voldoende zegt ABN AMRO om verdergaande investering op te hoesten? Welke investeringen behalve geothermie? Biomassa van reststromen? ......? Is technische vernieuwing dé oplossing? Kan dat zonder subsidie, ABN AMRO zegt van niet?
#35
Wederom is het voorbeeld niet sterk. De huidige luchtvracht-tarieven zijn zo hoog, dat er alleen electronica wordt gevlogen. Dat komt ook, omdat de containervaart is gestremd. Dus de vliegtuigen zitten vol met iPhones ( Apple, die geen belasting betaalt in NL) en jij komt met een voorbeeld van sperziebonen.
En natuurlijk gebruikt de glastuinbouw gas. Edoch, het grootste gedeelte wordt (zeker nu) gebruikt in WKK's, die het stroomnet stabiel houden. Dat is meer dan ooit nodig, want de stroomproductie uit wind en zon is onvoorspelbaar en het gebruik van stroom door de dag heeft pieken en dalen. De rol van de tuinders is ondergewaardeerd, want die kunnen snel met de electriciteit productie op- en afschakelen. Het is niet voor niets dat de netwerkbedrijven al een decennium lang geïnvesteerd hebben in transformatorstations in de buurt van tuinbouwgebieden. Sterker nog, het elektriciteitsnet kan niet zonder het opgesteld flexibele WKK vermogen van de tuinders.
Dus in mijn beleving hoeft de glastuinbouw inzake fossiele energie NIET in de spiegel te kijken. Ze betalen netjes hun belastingen en zorgen voor electrische stabiliteit. Nu toch terug naar de data centra van de Big Tech. Ze krijgen voorrang op de hoofdnetten, ze betalen geen belastingen op inkomsten uit NL en ze beloven laagwaardige warmte terug te gaan leveren en ze doen het niet. Het is een schande.
De politiek is echter niet capabel, de pers te weinig geïnformeerd en het publiek wil gewoon op zijn IPHONE Facebooken.
#33 Ik denk dat iedereen in de spiegel moet kijken.
De kop van het artikel hierboven omschrijft de glastuinbouw als "fossiele industrie". Daar zitten meerdere kanten aan: o.a. een (zeer) hoog gebruik van fossiele brandstoffen en daarmee gepaard gaand een hoge CO2 uitstoot. Nu ben ik onder de indruk van de technische ontwikkelingen in de glastuinbouw. Bijvoorbeeld qua vermindering CO2 emissie doet de glastuinbouw het (veel) beter dan Nederland als geheel. Maar om dan te zeggen dat het "echte probleem" ergens anders zit, lijkt mij iets te makkelijk. Naar elkaar wijzen helpt niet?
Subsidie op het vliegen? Als je benzine of diesel gaat tanken is een groot deel van de prijs accijns en BTW. In Nederland worden jaarlijks miljarden kg's kerosine getankt met 0% accijns of BTW.
Niet alleen in Nederland. Dat noem ik indirecte subsidie. Vliegtuigmaatschappijen als de KLM overleven niet zonder miljarden euro's aan subsidie. Ik meen dat AirFrance-KLM voor minimaal 12 miljard in het krijt staat. Met daarnaast nog 15 miljard aan langlopende verplichtingen. Dat kunnen ze helemaal nooit terug betalen met de verliezen en soms een minimaal winstje dat ze draaien. Dan hebben we het nog niet over de onbetaalde kosten: herrie en uitstoot van gigantische hoeveelheden vuiligheid. Die onbetaalde kosten worden opgebracht door de omwonenden van vliegvelden. In de vorm van inleveren van leefbaarheid, gezondheid en levensduur. De bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen is ook enorm. Ook onbetaalde kosten. De winkelprijs van de sperciebonen uit Afrika dekt dat bij lange na niet?
Ik ben ook wel benieuwd wie groente en fruit met subsidie hierheen vliegt.
Overigens gaat telen zonder gas prima, net als autorijden zonder benzine en je huis verwarmen zonder gas. Het kost wat meer elektra, dat wel.