Lees ook
Waar in de huidige meerjarenbegroting nog €308,7 miljard was voorzien aan directe inkomenssteun voor boeren, is dat in de nieuwe voorstellen €286,2 miljard. De voorziening voor plattelandsontwikkeling, nu nog €99,6 miljard, daalt tot €78,8 miljard. Samen betekent dat een daling van het landbouwbudget met €43 miljard (5%) naar €365 miljard. Binnen de door de Europese Commissie opgestelde grote lijnen, krijgen de lidstaten meer ruimte om eigen accenten te leggen en strategische plannen op te stellen. Dat zijn de hoofdlijnen van het landbouwbudget 2021-2017. De krimp is nodig om grotere uitgaven aan veiligheid, innovatie en wetenschap en Brexit te compenseren.

Deze week nog nam het Europees Parlement een resolutie aan die 'geen cent minder' voor landbouw bepleit. Volgens het Parlement lopen de bezuinigingen veel hoger op dan de door de Commissie genoemde 5%, die 'fair' zou zijn met het oog op de €12 miljard die de EU verliest door het wegvallen van de Britse bijdrage na Brexit. Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik (CDA) vreest dat de inkomenssteun op bedrijfsniveau wel 15% kan dalen. Dat cijfer wordt ook genoemd door verschillende (Oost-Europese) lidstaten die vinden dat zij onevenredig hard getroffen worden.

Teleurstelling
In eerste reacties uit zowel linkse als rechtse hoek, klinkt teleurstelling door. Zo mist Europarlementariër Jan Huitema (VVD) in de voorstellen innovatie en versterking van de concurrentiepositie van de Europese boer. Hij is het niet eens met zijn CDA-collega Schreijer-Pierik en vindt dat de voorstellen van de Europese Commissie te veel gericht zijn op inkomensondersteuning. Wel is hij te spreken over de ruimte voor nationaal maatwerk.

GroenLinks spreekt van "een onvoorstelbare gemiste kans." Volgens Europarlementariër Bas Eickhout en Tweede Kamerlid Rik Grashoff "komt de Europese Commissie vandaag met voorstellen die het landbouwbudget voor de komende jaren nauwelijks vergroenen of klimaatbestendig maken." Grashoff verwijst naar de problemen met insectensterfte, biodiversiteit en het huidige intensieve landbouwsysteem. "Het is de hoogste tijd dat we het roer omgooien, maar de commissie schaart duurzaamheid onder een apart hoofdstukje en stelt amper harde doelen.” GroenLinks gaat zich dan ook hard maken om de plannen aan te scherpen. “Als je de doelen vanuit EU niveau niet duidelijk en toetsbaar stelt én lidstaten daarop afrekent, dan zul je zien dat allerlei lidstaten gaan greenwashen. Dan concluderen we in 2027 dat er te veel misbruik is gemaakt van deze gelden, en er geen structurele verandering is”. GroenLinks is tevreden met het maximum aan de subsidies per bedrijf, maar vreest dat dit voorstel afgezwakt zal worden, onder druk van de "gigantische landbouwlobby" die gericht blijft op grootschalige productie voor de export buiten Europa, in plaats van op duurzame landbouw voor de Europeanen.

Belgen positief over minder inkomenssteun
De Vlaamse krant De Standaard rekent voor dat het nieuwe budget België 3,9% aan directe inkomenssteun kost en 15,3% minder voor plattelandsontwikkeling oplevert. In totaal ziet het land de inkomsten uit het GLB met €220 miljoen teruglopen, een serieuze aderlating, "maar minder erg dan scenario’s waarbij ons land 360 miljoen tot 1 miljard zou verliezen", luidt het commentaar. Niettemin is forse kritiek te horen. "Ik blijf me zorgen maken over de leefbaarheid van onze landbouw," zegt Europarlementariër Tom Vandenkendelaere (CD&V). "Men schuift de Brexit-factuur door naar de boeren, omdat de lidstaten niet meer willen bijdragen. Dit voorstel zal de precaire economische situatie van onze landbouwers niet verbeteren." Een lichtpuntje zien de Belgen in het aftoppen van de inkomenssteun omdat die aanpak de kleinere en middelgrote boeren in de kaart speelt. Anders dan GroenLinks in Nederland, denken onze zuiderburen dat de daarmee gepaard gaande opwaardering van de milieuvoorwaarden waaraan toekenning van Europese steun verbonden is, gunstig is. Belgische boeren zouden nu al voor 98% aan de strenge eisen en milieuvoorwaarden voldoen.

Oud-beleidsambtenaar Joost de Jong, ook bekend van Foodlog, gaf zijn mening over het nieuwe budget in de Volkskrant:

Dit artikel afdrukken