Kort 27+28 feb in de Media

Dat zegt Nick Trachet in een opiniestuk op BrusselNieuws. HIj reageert op de ‘Good Food strategie’ die is ontwikkeld door Brussels parlementslid Annemie Maes. Zij riep verleden week minister Céline Fremault op om "de ambitieuze doelstellingen van die ze beiden hebben ontwikkeld, om te zetten in ambitieuze maatregelen." Volkstuinen zouden daar onderdeel van moeten zijn.

Trachet schrijft: "De ‘Good Food Strategie’ gaat voor zover ik begrijp over de verbetering van de voeding in ons gewest. Die moet ‘duurzamer’ worden, om een modewoord te gebruiken. Maar dat zijn volkstuintjes niet. Onze voeding wordt geproduceerd door professionelen die wij boeren noemen. Volkstuintjes zijn – per definitie – niet professioneel. Er werken geen boeren in volkstuintjes."

Vanuit historisch oogpunt is het ter beschikking stellen van groententuinen aan de stadsbevolking nooit bedoeld voor vergroting van de voedselproductie. "Men wou het volk een nuttig tijdverdrijf geven", schrijft Trachet. Verreweg de meeste moestuintjes zijn dan ook niet ingericht om groenten te telen, maar om er van te genieten, met "een grasperkje en een schommel voor de (klein)kinderen, soms zelf een tuinkabouter. Wat er groeit, en vooral, ‘hoe’, is een geheim". Trachet benoemt daarmee een onderbelicht risico van stadstuintjes: er is geen controle. Wie spuit er wat en waar, hoe vervuild is de grond, wat waait er over de belendende percelen, hoe zit het met residuen?

Trachet besluit met de vraag: wil je de bevolking voeden? Laat dat over aan professionele tuinbouwers, vindt hij. "Rij eens door Nederland en je ziet ‘s nacht verlichte serres van hectaren groot, Vandaar komen al onze poivrons, courgettes en aubergines, zelfs in bio-versie. De efficiëntie (ook een vorm van duurzaamheid) is enorm, de winsten laag. De prijzen voor de consument zijn ook laag."

Dat ontdekt De Limburger. Stadslandbouw beperkt zich niet tot de Randstad; ook in Limburg bestaan al tientallen stadslandbouwinitiatieven.

Stadslandbouw is een 'containerbegrip' voor allerlei veelal innovatieve en kleinschalige vormen van landbouw in en rondom de stad. "Variërend van balkon- of dakmoestuinen in het hartje van de stad, volkstuincomplexen tot professionele stedelijke voedselproductie en voedselverwerking aan de rand van de stad (denk aan LOCOtuinen in Maastricht)". In Nederland is stadslandbouw met een sterke opmars bezig, in veel gevallen gedreven door mensen die vanuit een ideologie en zonder achtergrond in land- en tuinbouw aan de slag gaan, constateert de krant.

"Kijkend naar de branche is de groei geweldig hard gegaan", zegt Jan-Eelco Jansma van de WUR, die zich met stad-landrelaties bezig houdt. Maar economisch gezien is de groei van stadslandbouw 'marginaal'. De stad kan nooit voor 100% in zijn eigen voedsel voorzien. "Stadslandbouw is een mooie aanvulling op de reguliere land- en tuinbouw. Die twee kunnen van elkaar leren. Het is ook niet de intentie van stadslandbouw-initiatieven om steden volledig van voeding te voorzien. Het is de combinatie dat het ons fysiek, maar ook mentaal voedt en dat je werkt aan een groenere, duurzamere omgeving. Dat inspireert en zorgt voor groei.”

Unilever zou van plan zijn om het merk AdeS van de hand te doen. Het van oorsprong Argentijnse Ades brengt in Zuid-Amerika vruchtensappen op basis van soja op de markt. Unilever heeft het merk sinds 2000 in portefeuille.

Bij de presentatie van de jaarcijfers in januari liet topman Paul Polman al weten kritisch te zullen kijken naar bedrijven die onvoldoende presteren. Die blijken zich vooral in de - krimpende - voedingsmiddelentak van het concern te bevinden. Eerder verkocht Unilever al merken als Bifi, Ragu en de afslanktak Slimfast. Voor Unilever blijken persoonlijke verzorgingsmiddelen, vooral in opkomende markten, meer perspectief te bieden.

Verkoop van Ades zou naar schatting $500 miljoen opleveren. Unilever heeft geen commentaar.

Het boerengezin Asma uit Schartsterbrug in Friesland heeft 150 koeien die op jaarbasis ongeveer 1 miljoen liter melk produceren. Bij een melkprijs van 38 cent draaien ze quitte. Nu de melkprijs net onder de 30 cent is gedaald, moeten ze dus zo'n €100.000 bijbetalen om hun bedrijf uit te kunnen oefenen.

'We worden uitgemolken' kopt De Telegraaf die met het gezin sprak. Een citaat uit het interview met boerin Gea Asma: ,,Dat kunnen we niet lang volhouden. Wij hebben gelukkig een eigen boerderij en 55 hectare grond, maar we hebben ook een nieuwe stal gebouwd met een hypotheek. Dat moet je wel afbetalen. En als je pachtboer bent, kun je het helemaal schudden. Zij hebben heel weinig eigen vermogen. Ongeveer dertig procent kan nu al niet meer de aflossing betalen. Het is verschrikkelijk als je voor de zoveelste keer een boerenbedrijf ziet omvallen.”

De familie zou het bedrijf kunnen verkopen omdat ze voldoende niet met hypotheken belaste grond hebben. Dat doen ze echter niet. Hun kinderen willen het bedrijf overnemen. Daarom ploeteren ze door. Wie echter blijvend verlies maakt, komt een keer tot de ontdekking dat hij al zijn grond in onderpand moet geven om verder te kunnen. De melkprijs gaat natuurlijk weer een keer omhoog en blijft dan hopelijk lang genoeg hoog. Die hoop is vooral bepalend voor de wil om door te gaan als je als boer opvolgers hebt.

Het interview geeft een mooi inzicht in de Nederlandse melkboerenziel.

Gentse wetenschappers ontdekten bij toeval een enzym dat een gezonder soort 'suiker' produceert: kojibiose.

Kojibiose kan klassieke zoetstoffen als sucrose en fructose vervangen. Het smaakt zoet, levert weinig calorieën, vormt geen bedreiging voor de tanden en zou als een prebioticum de bacteriën in de dikke darm kunnen stimuleren. De onderzoekers kwamen de kojibiose bij toeval op het spoor. "Toen we de eigenschappen van een bepaald enzym aan het bestuderen waren, merkten we plots dat het heel kleine hoeveelheden kojibiose vormt", zegt de Gentse hoogleraar Tom Desmet. Met het oog op de gunstige eigenschappen van kojibiose, is hij vervolgens op zoek gegaan naar manieren om het enzym meer kojibiose te laten maken. Dat is gelukt door het enzym biotechnologisch te manipuleren.

"Samen met een aantal bedrijven werken we aan de suiker van de toekomst. Het resultaat van onze testen is alvast veelbelovend”, besluit Desmet. De ontdekking is beschreven in Chemical Communications.

Flanders Food zette begin dit jaar de vindingen op het gebied van suikervervangers op een rij. Daaruit blijkt dat de nieuwe Vlaamse suikerontdekking voordelen heeft boven de eveneens Belgische suikervervanger Tagatose die laxatieve effecten heeft en zijn claims op - onder meer prebiotische - gezondheid niet kan waarmaken.

Wie teveel spullen heeft, wordt ongelukkig, depressief en angstig. Bovendien is zoveel bezit slecht voor het milieu. Dat schrijft de Amerikaanse trendvoorspeller James Wallman in zijn nieuwe boek Stuffocation. Het is ook in het Nederlands verkrijgbaar onder de titel Ontspullen.

Stuffocation is een samentrekking van stuff en suffocation. Letterlijk betekent het 'stikken in de spullen'.

Psychologen toonden aan dat rommel stress veroorzaakt en stress voor nog meer rommel zorgt. Mensen moeten continu spullen opruimen, gebruiken, onderhouden. Dat kost veel tijd en energie. Antropologen die zich aan het onderwerp waagden, telden in een klein Amerikaans huis van 90 vierkante meter 2260 zichtbare spullen. In kasten opgeborgen spullen rekenden ze niet mee. De Amerikaanse fotograaf Peter Menzel brengt in zijn boek Material World dergelijke verspillingen net zo treffend in beeld als hij dat eerder deed met het voedsel dat mensen in huis halen.

Volgens Wallman moeten we ‘ontspullen’. Dan krijg je weer ruimte in je hoofd en agenda. Wallman denkt dat een kleine voorhoede van minimalisten zich al van hun materiële bezittingen aan het ontdoen is. Zulke mensen geven hun geld liever uit aan ervaringen als reizen, eten en festivals. In zijn boek beschrijft Wallman het experiment van twee van zijn vrienden. Zij maakten hun huis helemaal leeg en bleken zich opvallend prettig te voelen met alleen de allernoodzakelijkste spullen die ze tevoorschijn bleken te halen, zoals een tandenborstel , een stoel en een bord.

In het Westen lijkt de ‘ontspulling’ wortel te schieten, zegt Wallmann dan ook. Teruglopende comsumentenbestedingen zouden niet alleen het gevolg zijn van economische neergang, maar ook het resulteren uit onze verzadiging met bezit. Ook de opkomende sharing economy - waarin groepen mensen samen dezelfde spullen gebruiken, zoals bijvoorbeeld de buurtauto - ziet hij als een indicatie van de hang naar 'ontspulling'.

Een team van Singaporese voedingswetenschappers ontwikkelde een recept dat brood gezonder maakt voor diabetici. Het diabetes-vriendelijke brood wordt langzamer verteerd dankzij de toevoeging van het plantaardige pigment anthocyaan, afkomstig uit zwarte rijst.

Anthocyanen horen bij de groep flavonoïden, natuurlijke pigmenten die onder andere voorkomen in groente, fruit en zwarte rijst. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat anthocyanen rijk zijn aan antioxiderende eigenschappen en een rol spelen bij het voorkomen van obesitas en diabetes, omdat ze spijsverteringsenzymen kunnen onderdrukken en zo helpen hoge pieken in de bloedsuikerspiegel te voorkomen

Het team ontdekte dat het anthocyaan-verrijkte brood 12,9% langzamer verteerd werd bij toevoeging van 1% anthocyaan-extract; bij een toevoeging van 4% liep de verteringssnelheid met 20,5% terug. De langzamere vertering middelt de voor een diabetespatient ongunstige pieken en dalen in zijn bloedsuikerspiegel uit. Snel verteerbaar zetmeel in brood kan daar voor kan zorgen. Een tragere vertering zou er bovendien voor zorgen dat de patiënt minder snel trek krijgt en voorkomt dus overeten.

De Franse president François Hollande kreeg vanmorgen bij de opening van de Salon de l'Agriculture een fluitconcert te verduren. Boeren eisten zijn aftreden en verwoestten later de stand van het Ministerie van Landbouw.

Hollande was op de Salon om deze officieel te openen. In gesprek met boerenvoorman Xavier Belun van de FNSEA, zei hij: "ik ben hier vandaag als boegbeeld van een nationale solidariteit. [..] We gaan er alles aan doen om de landbouw te helpen", want "door de landbouw te steunen, verdedig ik het hele land". Beulin waarschuwde dat de president dat hij een gespannen situatie zou aantreffen, waar "veel wanhoop en veel woede" heersen.

Dat bleek al gauw toen tientallen veeboeren de president op een fluitconcert onthaalden en om zijn aftreden vroegen. "Het is een noodtoestand voor de boeren" en "We voeren al een jaar actie in Frankrijk en niemand luistert naar ons" waren nog de mildste verwijten. Hollande zette zijn bezoek voort: "Ik ben hier gekomen omdat ik wist dat ik dit te horen zou krijgen. De boeren willen een toekomst. Ik ben gekomen om te handelen".

Iets later koelden boeren hun woede op de stand van het Ministerie van Landbouw. De ME greep in en nam 5 personen in hechtenis. De stand is compleet verwoest.

De komende week zullen veel politieke kopstukken de Salon bezoeken. Ze krijgen allemaal een vragenlijst met 13 vragen voorgelegd over de boerencrisis, zegt de FNSEA. "Degenen die geen antwoord geven, kunnen maar beter niet bij onze stand langskomen", zegt Beulin. "Koetjes aaien, een lekker slokje en een brede lach op de foto... dit keer gaat het om iets heel anders", waarschuwt hij.

Nederlands rund- en kalfsvlees mag de Amerikaanse markt op. Dat mocht de afgelopen 16 jaar niet. De VS sloten na de BSE-crisis hun grenzen voor al het rundvlees uit de EU. In 2014 zette het land de deur weer op een kier, op voorwaarde van strenge controles. Nederland is het derde land binnen de EU dat rund- en kalfsvlees naar de VS mag exporteren, naast Ierland en Litouwen.

In 2014 en 2015 heeft de VS audits uitgevoerd op het Nederlandse toezichtssysteem op de rundvleesproductie. "Dat Nederland nu markttoegang heeft verworven, is te danken aan het systeem van keuring en toezicht door de NVWA, dat internationaal bekend staat als degelijk en betrouwbaar", schrijft EZ. Of die trotse claim van EZ op de kwaliteit van zijn voedselpolitie helemaal terecht is, is maar de vraag. Amerikaanse overheidsfunctionarissen zijn óók nadrukkelijk onder de indruk van de kwaliteitsborging binnen de Nederlandse kalverintegraties.

De markttoegang ontsluit een exportpotentieel van €80 miljoen, ofwel 10.000 ton rund- en kalfsvlees. Het Nederlandse vlees, vooral de 'luxe delen', zal zijn weg gaan vinden naar "exclusieve restaurants met een Europese keuken".

"We vieren dit als een doorbraak", zegt COV-woordvoerder Dé van de Riet. "Het is vooral interessant voor onze producenten van kalfsvlees. Van ons kalfsvlees gaat 90 procent de grens over. Anders dan Zuid-Europeanen zijn Nederlanders niet echt vertrouwd met kalfsvlees. En dat geldt ook voor de Amerikanen. Je zult die markt echt moeten ontwikkelen."

Jack Ma, oprichter en topman van de Chinese internetgigant Alibaba heeft een wijnkasteel in de Bordeaux gekocht. De rijkste man van China is niet de eerste Chinees die zijn oog heeft laten vallen op de prestigieuze wijndomeinen in de befaamde Franse wijnregio.

Ma's nieuwe eigendom is het Château de Sours in de streek Entre Deux Mers. Het opknappen van het 80-hectare grote domein is al begonnen. Naar verluidt wil Ma van het chateau het 'mini-Versailles van Entre Deux Mers' maken, schrijft Decanter. Bij de plannen hoort het volledig uitgraven en renoveren van de historische kalkstenen wijnkelders.

Het is niet bekend hoeveel Ma voor het wijndomein heeft betaald. Hij neemt het over van Martin Krajewski, een wijnentrepreneur die voorlopig bij Château de Sours het toezicht houdt op de productie en marketing. Ma zou ook nog een Bordeauxse négociant, wijnhandelshuis, willen verwerven.

De Israëlische start-up Phresh heeft een poeder van etherische oliën ontwikkeld, dat groente en fruit langer vers houdt.

Van etherische oliën is al lang bekend dat ze een antibacteriële en schimmelwerende werking hebben, maar een commerciële toepassing van deze eigenschappen bleef nog uit. Door hun vluchtige eigenschappen verdwijnen ze snel; dit maakt ze duurder dan chemische alternatieven. Bovendien werkt elke oliesoort zeer specifiek op een bepaalde groente- of fruitsoort.

Phresh zocht meer dan 10 jaar naar oplossingen voor deze problemen, om zo op een duurzame en natuurlijke manier voedselverspilling tegen te gaan. De start-up slaagde er in de oliën zodanig in te kapselen dat ze langzaam vrijkomen en verdampen. In plaats van een druppel olie die snel verdwijnt, ontstond een poeder met een lange levensduur. In het poeder zijn oliën van verschillende herkomst verwerkt, zoals uit oregano en mosterd. Niet alle soorten groente en fruit reageren op de vrijkomende aroma’s. Op dit moment beschermt het poeder komkommers, tomaten, aardappelen, aubergines, appels, citroenen, sla, druiven, champignons, aardbeien en paprika's zodat ze 3 keer zo lang goed blijven. Met een zakje doe je 2 maanden.

De Food Protector, een hippe design-houder voor het poeder, bewaar je in je koelkast of fruitschaal. Een LED-lampje in de houder vertelt je wanneer je het poederzakje moet vervangen, schrijft Duurzaam Bedrijfsleven.

Phresh startte op 17 februari een actie op Kickstarter om geld op te halen voor grootschalige productie. De actie loopt nog tot 23 maart, maar inmiddels is het doelbedrag van $20.000 al bijna binnen via meer dan 200 geldschieters. In eerste instantie komt het product op de markt voor particulieren, maar Phresh ziet ook mogelijkheden voor de opslag en transport van groente en fruit.

Voor het eerst is in kaart gebracht in welke mate oogstopbrengsten afhankelijk zijn van 'bestuivers' als wilde bijen, honingbijen, hommels en zelfs vogels. Wereldwijd kan betere bestuiving 2 miljard kleinschalige boeren meer opbrengsten bezorgen.

Die conclusie trekt een door de wereldvoedselorganisatie FAO gecoördineerde studie die werd gepubliceerd in Science.

Barbara Gemmill-Herren, een van de auteurs, zegt: “Het onderzoek laat zien dat het verbeteren van zowel de diversiteit als het aantal bestuivers een directe impact heeft op de gewasopbrengsten”. De onderzoekers bepleiten ecologische intensivering, het verhogen van opbrengsten door gebruik te maken van natuurlijke processen en die te versterken.

Op boerderijen van minder dan 2 hectares werd de yield gap (het gat tussen potentiële en werkelijke oogst) met gemiddeld 24% gedicht door hogere aantallen bestuivers. Bij grotere boerderijen werden zulke toenames van opbrengsten alleen waargenomen bij een grotere diversiteit van bestuivers.

Voor een goede oogst is dus niet alleen het aantal, maar ook de diversiteit van bestuivers belangrijk. Nadine Azzu, Global Project Coordinator van FAO Plant Production and Protection Division zegt dat bijen door klimaatverandering minder effectief zijn als nuttige bestuiver: “Bijen hebben problemen met hogere temperaturen. Daar komt nog eens bij dat bloemen door deze temperatuurveranderingen op andere tijdstippen opengaan waardoor bijen er niet altijd zijn om te bestuiven.” Omdat bestuivers elkaar aanvullen in voorkeuren voor verschillende gewassen en seizoenen, helpt een grote diversiteit aan bestuivers de boer om zijn gewassen jaarrond goed te bestuiven.

Concrete stappen die kleinschalige boeren kunnen zetten om bestuiving te stimuleren zijn vermindering van het gebruik van pesticiden, het aanleggen van heggen, mulchen en het zaaien van planten die op verschillende momenten in het jaar bloeien zodat er altijd iets te halen is voor bestuivers.