image

Ik heb het eens op me in laten werken. Douwe Egberts spant een proces aan tegen de provincie Groningen wegens discriminatie. Het bedrijf is boos omdat de provincie Groningen het niet serieus neemt als kandidaat voor duurzame koffie. Na jaren geëmmer heeft DE namelijk ook een duurzame koffie. Die heet natuurlijk niet Max Havelaar - dat was tenslotte de grote opponent van DE - maar Good Origin. Verder lijkt het er erg op.

De advocaten van beide partijen pleitten er lustig op los. Die van DE was onvoldoende overtuigend en kon niet voorkomen dat de rechter afgelopen week oordeelde dat DE ongelijk heeft. Groningen wil gewoon wat anders, ook al was de provincie niet erg helder over wat ze nou precies wilde. Als Groningen alleen al denkt dat Havelaar sociaal en milieutechnisch duurzamer is dan DE, dan staat het de provincie vrij om daarvoor te kiezen, vindt de rechter.

Een argument waar geen speld tussen te krijgen is: de rechter is voor keuzevrijheid en past er wel voor op in de keuze zelf te treden. Fikse teleurstelling bij DE dat hoopte de rechter dat wél had gedaan. Een beetje naief waarschijnlijk, want waarom zou de rechter zich in zo'n wespennest steken als het simpelweg om keuzevrijheid gaat? Had DE een kans willen maken, dan moest het ook maar Havelaar-koffie doen, zegt de rechter. Nee, zegt DE, want wij doen aan een ander keurmerk, Utz Kapeh (spreek uit: Oets Kapée), dat minstens zo goed en een beetje anders is. Maar in ieder geval óók duurzaam en óók netjes voor het milieu.

Toeval wil dat ik vorige week de belangrijkste van de meer dan 10 actieve keurmerken mocht aanhoren terwijl ze kern van hun keur neerzetten. Mijn conclusie: er zijn accentverschillen, maar geen wezenlijke. De een wil meer met garantieprijzen voor boeren werken, de ander gelooft meer in scholing en kwaliteitsverbetering om de boeren mee te laten groeien met de toenemende eisen van de markt. De eerste benadering is o.m. die van Max, de tweede die van Oets. Dáár ligt een wezenlijk verschil, dat lijkt op dat tussen de economische opvattingen van de PvdA en de VVD. Die zijn echter ook al aan het vervagen.

Wil je flink in duurzaam groeien (nu is het nog geen 2% van de markt), dan moet je als Max dus de middelen hebben om de boer boven de marktprijs te betalen, terwijl de gemiddelde koffiedrinker er niet voor betaalt. Dat zou een reden kunnen zijn om voor de economisch realistischer benadering van bijv. Utz te kiezen, als die tenminste aannemelijk kan maken dat de kwaliteitsverbeteringen en scholingsprogramma's de koffieboer verder helpen uit het drama van de uitbuiting.
Zo is het toch weer een beetje een kwestie van smaak.

Naar mijn bescheiden mening zit het hele probleem dan ook niet daar, maar simpelweg in DE zelf. Zonder dat bedrijf had Douwes Dekker, alias Multaltuli, zijn Max Havelaar niet geschreven. Ook het keurmerk met die naam zou niet bestaan hebben zonder DE, het bedrijf dat het Grote Kwaad belichaamde. Van dat stigma komt DE niet af, zelfs niet nu het op het rechte pad is en zelfs meer 'nette' koffie verkoopt dan de andere keurmerken. Ook de rechter brandt er zijn handen niet aan. Dat steekt de mensen die vandaag dat merk vormgeven. Daarom moesten ze maar eens achter hun kwaaie merk vandaan komen en laten zien dat ze mensen zijn. Via de rechter werkt niet.

Volgens mij is er één oplossing: hef al die koffiekeuren op en maak er 1 nieuw van. Geen consument immers die weet waar ze voor staan. Onderhandel de punten uit, maak dat flink duidelijk en begin opnieuw. Dan is eindelijk het Kwaad van DE de wereld uit en kan de huidige generatie mensen gewoon z'n werk doen - betere en zuiverder koffie verkopen - in plaats van processen te voeren.

Stel dat DE over de wij-zij kloof heen zou stappen, zouden de anderen het dan ook durven?

Mocht dat niet gaan, dan is er altijd nog een lapmiddel: maak de keuren gewoon vergelijkbaar met zo'n consumentenbond-matrixje.
Duidelijkheid, daar kan toch niemand tegen zijn?
Dit artikel afdrukken