Op 9 januari jl. stelde Tweede Kamerlid Jaco Geurts namens de vaste Commissie voor Economische Zaken Kamervragen aan staatssecretaris Sharon Dijksma naar aanleiding van haar reactie op de bewering van Wakker Dier dat supermarkten het aantal kiloknallers zouden hebben opgevoerd.

Dijksma reageerde snel, schaarde zich achter Wakker Dier en legde de bal bij de supermarkten neer, tot 'grote woede' van het CBL, de branchevereniging van de supers.

In haar brief in reactie op de gestelde Kamervragen stelt Dijksma onder meer het volgende:

1. Kunt u ingaan op uw recente uitspraken in de media: “het stunten met vlees moet worden uitgebannen; het is een zorgelijke zaak dat het aantal kiloknallers in de supermarkten stijgt”?

Antwoord
In mijn reactie op het persbericht van Wakker Dier heb ik gesteld het een zorgelijke zaak te vinden dat het aantal kiloknallers in de supermarkten stijgt. Verschillende supermarkten hanteren aanbiedingen voor vlees, waarbij het product soms zeer voordelig in de winkelschappen wordt aangeboden. Deze strategie waarbij vlees als stuntartikel wordt gebruikt, vind ik onwenselijk.

Dergelijke aanbiedingen kunnen leiden tot extra prijsdruk in de keten (onder meer boer en slachterijen), ik deel de zorg hierover. Daarnaast kan het gebruik van aanbiedingen van vlees een signaal zijn dat vlees een stuntartikel is, terwijl ik vind dat voor kwalitatief goed vlees, een redelijke prijs moet worden betaald. Het moet niet worden gezien als een product waar termen als 'kiloknaller' en 'nog goedkoper' bij passen. Daar komt bij dat wanneer de marges te klein worden, er druk kan ontstaan om de grenzen van het wettelijk minimum op te zoeken, zowel in termen van dierenwelzijn als voedselveiligheid.


Doel van de overheid: het uitbannen van stunten met vlees
Op de vragen over wat zij precies gaat doen om 'stunten met vlees' tegen te gaan, en welke afspraken er zijn gemaakt over de verduurzaming van de vleesproductie, schrijft Dijksma:

Met het CBL en de overige organisaties die deel uitmaken van de Alliantie Verduurzaming Voedsel (FNLI, KHN, LTO en Veneca) is in de Agenda Verduurzaming Voedsel 2013-2016 afgesproken dat vanaf 2020 al het vlees dat in Nederland wordt aangeboden op duurzame wijze geproduceerd is. Prijsafspraken maken als zodanig hier geen onderdeel van uit, maar wel dat een eerlijke prijs voor de producent onderdeel is van duurzaamheid. Ik heb eerder ook een moreel appel gedaan aan de supermarkten om te stoppen met het stunten met vlees.
Verder is in de Agenda afgesproken dat de Alliantie haar achterban stimuleert consumenten te informeren over verduurzamingsinspanningen omtrent vlees, ten behoeve van de ontwikkeling van consumentenvraag naar duurzaam vlees.

Ik ga nog deze maand de trendbreuk die Wakker Dier constateert aan de orde stellen in een gesprek met verschillende grote supermarktketens. Ook het CBL zal hierbij aanwezig zijn. Doel is om afspraken te maken over het uitbannen van het stunten met vlees.


Dijksma 'geen aanleiding om te twijfelen' aan cijfers Wakker Dier
Het CBL reageerde onder meer fel op de suggestie van Wakker Dier dat er prijsafspraken gemaakt zouden zijn. Dat mag namelijk niet binnen de Mededingingswet. Geurts vroeg het expliciet na bij de staatssecretaris. Zij schrijft:

De beleidsregel mededinging en duurzaamheid biedt marktpartijen meer duidelijkheid over hoe de Autoriteit Consument en Markt duurzaamheid meeneemt in haar beoordeling of een kartelafspraak is toegestaan, doordat voorbeelden worden gegeven van verschillende afspraken die wel en niet zijn toegestaan. Sommige afspraken, zoals het vaststellen van bepaalde technische standaarden, vallen niet onder het kartelverbod. Andere afspraken, zoals bijvoorbeeld afspraken over prijzen, vallen wel onder het kartelverbod, maar kunnen worden uitgezonderd van het kartelverbod als de voordelen van de afspraak opwegen tegen de nadelen.

Tenslotte vroeg Geurts de staatssecretaris naar de cijfers van Wakker Dier, en of zij nog andere bronnen heeft geraadpleegd bij het beantwoorden van de vragen. Dijksma: Ik waardeer het dat een organisatie als Wakker Dier op eigen initiatief de ontwikkelingen rond een maatschappelijk onderwerp als "kiloknallers" volgt en ter discussie stelt. Hoewel de resultaten van het onderzoek voor mij niet verifieerbaar zijn, heb ik geen aanleiding om te twijfelen aan de trendbreuk die Wakker Dier constateert.

Pikant
Deze brief aan de Kamer is politiek pikant. Het prijsbeleid van de supers wordt bepaald door de zogenaamde margemix. Supers lokken klanten met het ene product om ze juist ook andere bij hen te laten kopen. Er is dan ook geen 1-op-1 relatie tussen inkoop- en verkoopprijs. Wakker Dier en, zoals nu blijkt ook de overheid bij monde van de staatssecretaris, vinden dat die relatie er wel is. Daarom menen zij dat de verduurzaming van het Nederlandse vlees wordt geremd indien de supers vleesaanbiedingen blijven doen.

Pikant is het feit dat de staatssecretaris daarmee de facto aangeeft het prijs- en formulebeleid van de Nederlandse supermarkten te willen aanpakken. Dat is politiek een buitengewoon vergaande stap. Praktisch zou zo'n ingreep de overheid namelijk met grote verantwoordelijkheden opzadelen omdat kleine wijzigingen voor grote verschuivingen in omzet en marktaandeel kunnen zorgen.

Fotocredits: Sharon Dijksma, PvdA
Dit artikel afdrukken