"In plaats van koortsachtig te zoeken naar middelen om de economie van haar lidstaten en Rusland te treffen, zou de Europese Unie beter de economische heropleving in de regio Donbas (het Donetsbekken in het oosten van Oekraïne, red) steunen." Zo vertaalt De Morgen de slotzin van een perscommuniqué van het Russische ministerie van buitenlandse zaken. Het ministerie reageert op het besluit van de VS en EU om nieuwe sancties tegen Rusland in te stellen. De nieuwe sancties zullen met name deviezen en financieringen laten opdrogen. Rusland heeft die hard nodig om zijn eigen landbouw- en voedselwerkende economie op te bouwen.
Rusland toont zich niet onder de indruk en zegt dat een tegenreactie onvermijdelijk is, nu de Westerse tegenmacht een staakt-het-vuren kennelijk niet genoeg vindt.

'Geen strategie'
Het NRC rapporteert een weliswaar broze, maar standhoudende wapenstilstand in Oost-Oekraïne. Volgens een redacteur van de krant zal de Russische president niet militair toeslaan omdat de economie van zijn land te kwetsbaar is.

Geopolitiek analist Rob van Wijk vroeg zich eerder deze week in Trouw af hoe het zit met de strategie van Obama. De steeds sterker bekritiseerde Amerikaanse president heeft te weinig zicht op het grote geheel en toont zich geen staatsman, beweerde hij in een column met de titel Obama is een zwakke leider die risicoloos getest kan worden. Toch laat Europa zijn strategie en tactiek grotendeels van Obama afhangen. In Trouw kwam gisteren Amber Dujardin met een reflectie op de woorden van Van Wijk. Vanuit de stelling 'Het denkvermogen van wereldleiders wordt vaak overschat' constateert ze dat Obama, de EU en de Nato een verkeerde strategie hebben gekozen die gevaarlijk kan uitpakken.

Poetins propaganda laat hem het volk achter zich weten
In een uitgebreide analyse komt vandaag Johannes Voswinkel in Die Zeit tot een subtiele complementaire analyse op Dujardin. Zij citeert de volgende woorden van Van Wijk in Trouw: "Ik begrijp Poetin tot op zekere hoogte wel. Als je kijkt naar de geschiedenis zie je dat het Westen in grote mate verantwoordelijk is voor de ellende die er nu speelt. Maar Obama spiegelt alle maatregelen voor als een reactie op Poetin, waardoor hij zijn eigen verantwoordelijkheid ontloopt. De rol van de Russen wordt enorm onderschat. Obama zou een doorbraak moeten forceren en een vredesconferentie beleggen, in plaats van te roepen om scherpere sancties. Dat is ultiem stom. We leven in een tijd van flinkdoenerij zonder dat er goed wordt nagedacht. Daar is ook het Nederlandse optreden tegen die djihadstrijders een voorbeeld van. Een stevige actie, maar er zit geen groot plan achter.

Voswinkel laat in Die Zeit zien waarom en op welke manier Poetin het Russische volk in meerderheid achter zich kreeg en hoe hij zich daarmee macht om gedurfd op te kunnen treden verwierf. De gemiddelde Rus voelde zich onder de voet gelopen door nieuw-rijke oligarchen en een liberale minderheid die graag naar Westerse waarden en welvaart zou willen leven. Dat gebeurde binnen de eigen landsgrenzen. Het Westen ging echter - zoals ook Van Wijk benadrukt - te ver. Het sloeg zowel zijn economische tentakels als zijn manier van denken over vrijheid en de waarde van mensen te ver naar het Oosten uit. Het wilde na de Oost-Europese staten ook Oekraïne, Ruslands traditionele invloedszone en oud-Soviet territoir, richting de EU trekken.

Een beperkte groep mensen profiteerde van de Westerse way of life. De gemiddelde Rus bleef ver achter. Dat is Poetins falen, maar door anti-Westerse gevoelens aan te zetten, kan hij nu terugslaan. Waar hij het land onvoldoende snel kon moderniseren, kan hij nu de schuld geven aan het Westen en oogst hij bijval bij de massa's in Rusland. Polls geven aan dat de gemiddelde Rus bereid is verder in te schikken voor zijn land.

Zal Poetin niet terugslaan? Dat zeiden waarnemers ook voorafgaand aan de voedselboycot. Rusland is immers voor meer dan de helft van zijn voedselvoorziening afhankelijk van buitenlandse importen. Toch deed hij het. Hij weet het volk achter zich. Dat is volgens Voswinkel vergiftigd door wantrouwen jegens het Westen, terwijl het Westen er niets aan heeft gedaan de basis van waaruit dat kon gebeuren onschadelijk te maken. Daar ligt volgens hem de in de recente geschiedenis gemaakt fout.

Wie dat niet begrijpt en 'geen strategie' heeft, kan verkeerd uitkomen. Poetin staat al jaren achter en wil winnen met de energie van de massa achter zich. Wie het spel niet begrijpt, kan Poetin dwingen tot zetten die hij liever anders zou hebben gedaan. Al eerder toonde de oud-NRC journalist Karel van Wolferen zich verbijsterd over zoveel onbegrip voor de volkspsychologische, geopolitieke, historische en sociologische kanten van een economische oorlog die in een militaire kan omslaan door gebrekkig denkvermogen bij wereldleiders en een weinig kritische, maar wel vrije pers.

Fotocredits: Vladimir Putin Red Square - That's My Boy!! IoSonoUnaFotoCamera
Dit artikel afdrukken