Iedereen weet toch dat asperges in het seizoen uit Nederland komen? Mis: bij AH komen ze ook in die tijd uit Peru. Gelukkig moet dat op de verpakking staan, want dat is voor groenten en fruit verplicht. Ook mag je niet zo maar beweren dat chocolade uit Ecuador komt als hij in werkelijkheid afkomstig is uit Honduras. Daarbij maakt het niet uit of Ecuadoraanse chocolade van betere kwaliteit is dan Hondurese of een betere reputatie geniet.

Maar de Reclame Code Commissie dacht daar anders over. Van haar mocht AH rustig over zijn Australian Homemade bonbons beweren dat "wat je ver haalt lekker is", ook al kwamen die bonbons in werkelijkheid uit Amsterdam. De reden: Australië staat niet bekend om de (goede) kwaliteit van zijn chocolade en Australian Homemade bonbons worden al een aantal jaren in Nederland verkocht. Daarom "zal de uiting bij de gemiddelde consument niet de indruk achterlaten dat de aangeprezen bonbons in Australië gemaakt worden".

Met die uitspraak kon Foodlog, dat de zaak bij de RCC aanhangig had gemaakt, het doen. Onbegrip alom. Zelfs goed geïnformeerde en bovengemiddeld geletterde lezers hadden namelijk wel degelijk de indruk gehad dat de bonbons uit Australië kwamen, en dat beeld werd bevestigd door een bliksemenquête door studenten Commerciële Economie van de Hogeschool Windesheim.

Einde zaak. Hoger beroep was geen optie, omdat er geen beroepsinstantie is. Alleen een bezwaar tegen de uitspraak is mogelijk, waarna de RCC een nieuwe groep van wijze mannen samenstelt. Einde oefening dus. Of niet?

Dat het van de RCC allemaal maar mag, betekent nog niet dat e.e.a. ook conform de regelgeving is. De wordnapping van AH is tenslotte tot nog toe alleen getoetst aan de reclame-ethiek. Je komt, op zoek naar totaal andere zaken, soms ineens leuke dingen tegen. Bijvoorbeeld in een EU-brochure over voedseletikettering. Daarin wordt precies verteld wat er moet en niet moet op het vlak van herkomstvermelding:

Herkomst:
geeft het land of de regio van herkomst aan en is verplicht voor bepaalde categorieën producten, zoals vlees, fruit en groenten. Ook is deze vermelding verplicht indien de merknaam of andere elementen op de etiketten (zoals een tekening, een vlag of een verwijzing naar een plaats) de consument een verkeerd beeld zouden kunnen geven van de werkelijke herkomst van het product.

Dat is duidelijke taal. "Verplicht" staat er, en het lijkt wel duidelijk dat het "Australian" in de merknaam de consument wel degelijk een verkeerd beeld zou kunnen geven van de werkelijke herkomst van het product. Een goed moment om eens te investeren in zo'n doosje schandalig dure Australian Homemade bonbons (77 cent per stuk) om het thuis eens aan alle kanten te bestuderen. Nergens een herkomstbenaming, ook niet in de allerkleinste lettertjes. Hooguit een opdruk "Albert Heijn Zaandam". Maar dat kan. De wervende tekst meldt tenslotte "Deze selectie van exclusieve bonbons met natuurlijke ingrediënten zijn (sic!) speciaal voor Albert Heijn geselecteerd en geproduceerd". Geen twijfel: dit is tegen de regels.

Gelijk hebben is echter één ding, gelijk krijgen een tweede. Waar moet je precies aan de bel trekken? Gelukkig heeft de EU een informatiedienst waar je terecht kunt met al je vragen over Europa. Je wordt daar bovendien snel en voorkomend te woord gestaan. Het advies is contact op te nemen met het Europees Consumentencentrum in Utrecht. Ook daar volgt een prettig gesprek, waaruit komt dat een telefoontje naar de Voedsel- en Warenautoriteit de beste kansen biedt. Ook de VWA heeft een informatienummer dat onmiddellijk toegang biedt tot ter zake kundige mensen.

Maar Europese regelgeving vermag hier geen gewicht in de schaal te leggen. Bij de VWA zien ze het probleem niet. "Welk belang heeft de producent erbij te doen of dit product uit Australië komt? Australië staat niet bekend om zijn goede chocolade. Als het nu kaas of wijn was, was het iets heel anders". Kortom: een doorslagje van de visie van de RCC. Waar een formele klacht kan worden ingediend? De VWA heeft geen idee. Als zo'n klacht bij de VWA zou binnenkomen, zou hij terzijde worden geschoven omdat de voedselveiligheid niet in het geding is. "Maar een klacht over Emmentaler kaas die zonder dat dit vermeld wordt uit Frankrijk komt, die wordt wel in behandeling genomen?". Dat wel, maar "met kaas en wijn ligt dat heel anders. Dat zijn beschermde herkomstbenamingen". Dat ook daar de voedselveiligheid niet in het geding is, is geen punt van overweging. Sommige producten blijken gelijker dan andere.

De Nederlandse wetgeving werd er nog even bij gehaald. Daarin staat dat vermelding van de herkomst verplicht is indien weglating daarvan de consument zou kunnen misleiden. "Maar dat is hier niet het geval, want iedereen weet dat die bonbons niet uit Australië komen". Je begint je af te vragen wie dit mantra, dat duidelijk niet strookt met de realiteit, de wereld in heeft gebracht. En, daarover gesproken, met welk belang.

Intussen is daar wel die brochure, met zijn "verplicht". En Europese regelgeving heeft voorrang op nationale regelgeving. De vraag blijft vooralsnog: waar moet die klacht naartoe? Wie heeft een idee?
Dit artikel afdrukken