Als het algemene publiek, massamedia, overheidsinstellingen en zelfs academische wetenschappers uitgaan van bepaalde, niet bewezen opvattingen, kan dat zorgen voor ondoelmatige gezondheidsaanbevelingen en improductieve beleidsmaatregelen. Daarom hield een team van onderzoekers van Amerikaanse universiteiten diverse gangbare ideeën over de bestrijding van obesitas tegen het licht.

7 mythes
Ze identificeerden 7 'mythes', opvattingen die ondanks bewijs voor het tegenovergestelde, maar blijven voortbestaan in de publieke opinie en vaak het uitgangspunt vormen voor beleid en behandeling:
1. Kleine, maar lang volgehouden wijzigingen in de dagelijkse energie-inname of energieverbruik zouden leiden tot grote, blijvende gewichtsafname (iedere dag anderhalve kilometer lopen zorgt dat je in 5 jaar meer dan 20 kilo afvalt).
2. Realistische afvaldoelen zouden leiden tot betere resultaten en minder gefrustreerde en ongeduldige afvallers opleveren.
3. Snel gewichtsverlies aan het begin zou leiden tot minder gewichtsverlies op lange termijn, vergeleken met langzaam maar gestaag afvallen.
4. De 'afvalbereid' van mensen zou mede bepalend zijn voor hun op uiteindelijk kans op succes
5. Schoolgymnastiek zou kinderobesitas verminderen of zelfs voorkomen
6. Borstvoeding zou beschermen tegen obesitas
7. Sex zou overeenkomen met een calorieverbruik van 100 tot 300 kcal (een flink stukje rennen).

Voor al deze opvattingen zijn volop aanhangers te vinden. Niettemin blijkt uit diverse onderzoeken dat ze gewoon niet waar zijn. Maar omdat ze aansluiten bij wat we graag zouden willen, blijven ze hardnekkig de ronde doen.

6 veronderstellingen
De onderzoekers vonden ook een zestal veronderstellingen, opvattingen over obesitas waarvoor (nog) geen wetenschappelijk onderzoek is gedaan maar waar wel veel mensen in geloven:
1. Regelmatig eten is beter dan af en toe een maaltijd (het ontbijt) overslaan
2. De vroege kinderjaren zijn bepalend voor wat we leren aan voedings- en bewegingspatronen
3. Meer groenten en fruit eten leidt tot minder aankomen of zelfs afvallen, ook zonder verdere veranderingen
4. Gewichtsschommelingen (jojo-en) wordt geassocieerd met een hoger overlijdensrisico
5. Van snacken worden we dik
6. Inrichting van de woonomgeving is van invloed op het ontstaan en voorkomen van obesitas.

Herkenbaar? Ongetwijfeld. Toch staat voor al deze veronderstellingen nog niet onomstotelijk vast dat ze ook waar zijn. Maar dus ook niet dat ze niet waar zijn.

9 waarheden
Gelukkig zijn er ook een aantal wel bewezen waarheden die spelen rondom obesitas. Voor de volledigheid staan ze hieronder. In het artikel zijn ze verwezen naar een bijgevoegde tabel.
1. genetische factoren spelen een grote rol, maar erfelijkheid is niet lotsbepalend
2. diëten (beperkte calorie-inname) zijn effectief voor afvallen, maar op de lange termijn niet vol te houden
3. ongeacht het gewicht verbetert extra bewegen de gezondheid
4. voldoende beweging helpt bij lange-termijn gewichtsbeheersing
5. voortzetten van de condities om af te vallen helpt een lager gewicht te handhaven (obesitas moet als een chronische aandoening behandeld worden)
6. voor kinderen met overgewicht helpen programma's waar de ouders en de thuissituatie bij betrokken zijn meer af te vallen en op gewicht te blijven
7. speciale maaltijden en maaltijdvervangers leiden tot meer gewichtsverlies
8. sommige farmaceutische middelen helpen patiënten om af te vallen
9. bij patiënten die daarvoor in aanmerking komen leidt bariatrische chirurgie tot lange-termijn gewichtsverlies, minder diabetes en verminderd overlijden.

Ga eens bij jezelf te rade: in welke mythes of veronderstellingen geloof jij? Laat jij je eetpatroon beïnvloeden door feiten of geloof?

Fotocredits: The Judgment of Paris, Joachim Wtewael, uitsnede, wikimedia
Dit artikel afdrukken