Interview Waar voedselbeleid over gaat en waarom het zo lastig is

Candel onderzocht in zijn proefschrift Putting Food on the Table hoe de EU omgaat met voedselzekerheid. Na de Tweede Wereldoorlog was het beleid gericht op het maken van veel en goedkoop voedsel. Dat had boter- en graanbergen en wijn- en melkplassen tot gevolg. Sindsdien de jaren tachtig van de vorige eeuw probeert Europa de landbouw te liberaliseren in de verwachting dat de boeren zelfstandig internationaal mee kunnen komen en niet meer teveel zouden maken. De markttucht zou daar wel voor zorgen.

Te succesvol
Het landbouwbeleid was aanvankelijk succesvol. Europa werd ruimschoots zelfvoorzienend. We waren wellicht te succesvol, want boeren gingen door met het maken van veel voedsel tegen een lage prijs. Daardoor ontstonden nieuwe problemen. Het milieu en de gezondheid van mensen lijden onder de productie van inmiddels veel te veel en teveel verkeerd voedsel.

Zes kerken
Candel legt uit dat zes frames elkaar als kerken bestrijden met hun waarheden om tot een beter beleid te komen. Het probleem: vertegenwoordigers van ieder frame denken dat de vijf andere tot een kerkgenootschap behoren maar zij niet. Ieder heeft zijn eigen waarheid en komt daarom niet in gesprek met de ander. Daarom winnen voortdurend de korte termijn belangen van de meest dominante groepen in de economie. Toch lijken gezondheid en milieu wat meer invloed te krijgen.



Wat moet er gebeuren om tot een werkelijk gesprek te komen en verder te komen tot een voorwaarts gericht voedselbeleid? Volgens Candel is een veel sterkere politisering van het gesprek nodig. Iedereen mag rustig zeggen dat hij tot een kerk behoort en moet kijken of hij er met de andere kerkgenootschappen met wie hij de wereld nu eenmaal deelt, uit kan komen. De politiek moet leidend zijn in het agenderen van dat gesprek en niet doen alsof er objectieve feiten zijn.

Er zijn geen feiten, er is wil
De manier waarop we met feiten omgaan, zegt Candel, is afhankelijk van wat we willen. Voedselbeleid is daarom een gesprek over de samenleving die we willen nu we langzaam beginnen te voelen dat we ecologische, economische en ethische problemen hebben gecreëerd door het neoliberale geloof waarin de Westerse wereld, Europa incluis, is beland. Mensen willen toch zeker het goede doen? Als dat zo is, moeten ze ophouden elkaar met hun 'feiten' te bestrijden en luisteren naar wat de ander wil en waarom.