"Voor de meeste planten is overstroming desastreus", vertelt Rashmi Sasidharan. Ze is bioloog en werkzaam binnen het focusgebied Future Food Utrecht van de Universiteit Utrecht.

"Een plant kan net als wij niet ademen onder water. En hij kan ook niet wegrennen bij een overstroming: hij is dus gedoemd om onder water te verdwijnen. En te sterven." Sommige planten hebben iets gevonden om aan dit doemscenario te ontkomen. "Ja, er zijn planten die geavanceerde mechanismen hebben ontwikkeld om hier mee om te gaan." In haar zoektocht naar antwoorden kijken Rashmi en haar collega’s naar variatie in genen en mechanismen bij planten.

Slim plantje
In de stampende herrie en de benauwde, vochtige lucht van een laboratorium aan de Universiteit Utrecht wijst dr. Rashmi Sasidharan op een aquarium met een iel, groen plantje erin. Eén blaadje aan een lange stengel piept boven het wateroppervlak uit. "Kijk", zegt Rashmi, "dit is ‘m. De Rumex Palustris. Een heel slim plantje: als het onder water komt, gaat het razendsnel groeien totdat het met één blaadje boven het wateroppervlak uitsteekt. Met dat ene blaadje kan de hele plant weer ademen. Zo overleeft dit plantje tot het water weer is gezakt."

Winterslaap
Er is nog een andere manier om, vooral diepe, overstromingen te overleven. "Er bestaat een plant die in een soort winterslaap gaat zodra hij merkt dat hij onder water staat. In plaats van plots heel hard groeien, steekt deze plant dus zijn energie in het zo lang mogelijk volhouden onder water. Wat ons hieraan intrigeert, en wat we proberen te achterhalen: hoe weet een plant dat hij overstroomd raakt? En hoe diep de overstroming is? We denken dat dat te maken heeft met licht en met de opbouw van ethyleen, een gas, in de plant."

Rashmi
Dr. Rashmi Sasidharan


Genen van de planten
Wat verderop in het laboratorium wijst Sasidharan op een rijtje potjes met allemaal dezelfde minuscule plantjes erin. Het ene rijtje ziet er beroerd uit, het andere rijtje floreert. Dit zijn modelplantjes: plantjes waarvan de onderzoekers de hele genenstructuur kennen. Ze veranderen wat aan de genen, zetten de plantjes onder water, en kijken wat er gebeurt. Zo bouwen ze geleidelijk aan kennis op over welke genen betrokken zijn bij planten die tegen overstroming kunnen.


Rashmi Sasidharan | Science for Life - Young Investigators Forum


Graan en mais
Daarbij kijken vaak een biochemicus, een geneticus en een bioinformaticus samen naar dezelfde onderzoeksvraag. Met al de kennis die Sasidharan en haar collega’s opdoen in het lab, hopen ze onder meer mislukte oogsten door overstromingen tegen te gaan. "We kijken of we planten zoals graan en mais, die niet tegen overstroming kunnen, aan kunnen passen zodat zij straks ook onder water overleven. Daarmee dragen we niet alleen bij aan het veiligstellen van de voedselvoorziening, maar ook aan het financieel overleven van de boeren die getroffen worden door overstromingen."
Dit artikel afdrukken