Groei in mondiale koemelkproductie versnelt

In 2005 werd de totale wereldwijde melkproductie geraamd op 637 miljoen ton. Met een aandeel van 84% blijft koemelk met afstand het belangrijkst, gevolgd door buffelmelk met een aandeel van 12%. De laatste jaren lijkt er sprake van een versnelde groei in de wereldproductie van melk. Het volume koemelk nam de afgelopen vijf jaar jaarlijks met gemiddeld 1,8% toe. Koemelk was daarmee goed voor 80% van de groei in de wereldwijde melkplas. Buffelmelk bleef ook in recente jaren de grootste groeier, maar lijkt wat aan momentum te verliezen. Azië, vooral China en India, draagt het meeste bij aan de mondiale groei. De belangrijkste regio's voor koemelkproductie zijn Europa, Azië en Noord-Amerika, samen in 2005 goed voor bijna 80% van de wereldwijde koemelkproductie. Europa's aandeel daalde de afgelopen jaren, omdat de quotering de productiegroei in EU lidstaten begrenst. Nu het einde van de quotering in zicht is, mag verwacht worden dat de EU haar positie handhaaft danwel zal uitbreiden, gegeven de klimatologisch gunstige omstandigheden voor melkveehouderij, in combinatie met het relatief hoge niveau van bedrijfsvoering.

Rusland en VS
Het Russisch potentieel voor koemelkproductie is nog steeds onderbenut, hoewel het land door zijn omvang wereldwijd tot de grootste producenten behoort. Het Amerikaanse onderzoeksinstituut FAPRI verwacht dat de Russische melkproductie de komende jaren gemiddeld jaarlijks met ruim 1% groeit, tot zo'n kleine 35 miljoen ton in 2015.
De Verenigde Staten, 's werelds grootste koemelkproducent, kenden de afgelopen jaren een stabiele, jaarlijkse groei van gemiddeld circa 1%. Ook op de lange termijn wordt verwacht dat deze groei ruim boven de 1% op jaarbasis zal liggen.

Zuid Amerika en Azië
In Zuid-Amerika bedroeg de groei de afgelopen vijf jaar gemiddeld jaarlijks bijna 3%, waardoor het aandeel toenam 10% van het wereldvolume. Het continent heeft met zijn ruimte en geringe bevolkingsdruk in verhouding tot andere regio's nog enorme mogelijkheden. Verdere ontwikkeling zal mede afhangen van de competitiviteit van melkproductie in verhouding tot andere landbouwactiviteiten.

In Azië vormen China en India het vliegwiel van de productiegroei van jaarlijks gemiddeld ruim 7% over de afgelopen vijf jaar. Azië produceert inmiddels bijna een vijfde van het wereldtotaal. Het Chinese ministerie van Landbouw streeft in haar vijfjarenplan naar een productie van 42 miljoen ton in 2010.
China zal daarmee India uiteindelijk voorbij streven. Dat land is met een productie van ruim 38 miljoen ton nu nog 's werelds grootste koemelkproducent na de VS, maar kan niet tippen aan China's huidige groeitempo.

In Oceanië, dat met een aandeel van 5% in absolute zin slechts beperkt bijdraagt aan het wereldvolume, maar gezien haar relatief dominante rol in de internationale zuivelhandel toch een belangrijke factor vormt, is de groei de laatste jaren duidelijk afgevlakt. Dit hangt ondermeer samen met klimatologische tegenslagen zoals overstromingen en droogteperiodes, een fenomeen dat wel eens structureel van beperkende invloed zou kunnen zijn op verdere productieontwikkeling in die regio.

Buffetmelk
Buffetmelk wordt voor 97% in Azië geproduceerd, vooral in India (66%) en Pakistan (26%). De productiegroei in deze landen lag in de periode 1990-2000 gemiddeld tussen de 4% en 5% maar is in recente jaren wat afgevlakt, naar rond de 3% op jaarbasis. Koemelk meegerekend, is India 's werelds grootste melkproducent, met 90 miljoen ton in 2005. Een realistische inschatting van de vraagontwikkeling gaat uit van 142 miljoen ton in 2015. Dat vraagt de komende jaren een groei van 5% - vooral buffelmelk - per jaar.

Geitenzuivel
Geitenmelk heeft een veel bredere verspreiding dan buffelmelk en wordt overal ter wereld geproduceerd, maar vooral in Azië, Afrika en Europa. Wereldwijd zijn India (22%), Bangladesh (11%), Sudan (10%), Pakistan (5%) en Frankrijk (5%) de belangrijkste productielanden. De productie neemt vrijwel overal toe, maar vooral in Azië (Pakistan, China en India) en West-Europa, waar Frankrijk de afgelopen jaren een toename kende van jaarlijks bijna 4% en de groei in een bescheiden geitenland als Nederland ronduit onstuimig was (12%). De Europese groei weerspiegelt daar de toegenomen mogelijkheden voor geitenzuivel, waarvan de lichtverteer- baarheid en karakteristieke smaak blijkbaar bij een groeiend publiek waardering vindt.

Schapenmelk
Meer nog dan geitenmelk is de productie van schapenmelk een zaak van Azië, Afrika en Europa. In al deze regio's is in recente jaren sprake van (versnelde) productiegroei. De belangrijkste producenten zijn China (15%), Turkije (9%), Griekenland (8%), Syrië (7%), Roemenië (6%), Somalië (5%) en Sudan (5%). Hiervan laten Roemenië, China en Syrië de grootste groei zien. De meeste schapenmelk wordt geconsumeerd in de vorm van kaas en gefermenteerde producten.

Kamelenmelk
Kamelenmelk mag zich de laatste tijd verheugen in een sterk stijgende vraag. Het heeft bij de lokale bevolking een bijzonder goed imago en blijkt relatief rijk aan bepaalde vitamines en vetzuren. De productie concentreert zich in de (semi) aride gebieden van Afrika en het Midden-Oosten. Somalië, Saudi-Arabië, Sudan en Mali vertegenwoordigden in 2005 driekwart van de totale productie. Kamelenmelk mag dan wereldwijd een marginale rol spelen, in landen als Somalië, VAE en Mali is dat zeer zeker niet het geval. Omdat het leeuwendeel van kamelenmelk door nomaden wordt gewonnen, is commerciële verwerking nog beperkt en een logistieke uitdaging van formaat.