Europees Parlement eist meteen verbod op volgens EFSA gevaarlijke neonics

Donderdag nam het Europees Parlement met grote meerderheid een resolutie aan waarin het de Europese Commissie en de lidstaten vraagt meer te doen om bijen te beschermen. Er waren 560 stemmen vóór, 27 tegen en 28 onthoudingen, schrijft Boerderij. Aanleiding voor de resolutie is het rapport van de Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA over de schadelijkheid van de pesticidengroep neonicotinoïden, ofwel neonics.

Geniale middelen
Dat neonics schadelijk zijn voor bijen werd al langer vermoed. De Europese Commissie stelde al in 2013 een moratorium in op het gebruik van de drie meest verdachte neonics, imidacloprid, thiamethoxam en clothianidin. Neonics horen tot de meest gebruikte pesticiden ter wereld. "Sinds hun introductie twintig jaar geleden, zijn ruim een kwart van de gebruikte pesticiden neonics", zegt bijen-expert Jens D'Haeseleer van Natuurpunt in De Morgen. "Neonics zijn systeempesticiden. Dat betekent dat ze opgenomen worden door een plant waarna die beschermd wordt tegen insecten en niet meer moet worden besproeid. Dat is eigenlijk ook het geniale aan het pesticide."

Keerzijde
De keerzijde is dat ongeveer tegelijkertijd met de introductie van de genoemde middelen, bijenpopulaties ernstig achteruit begonnen te gaan. Diverse wetenschappelijke onderzoeken legden een verband. Maar er zijn ook andere oorzaken aangevoerd voor de bijensterfte: andere pesticiden (ook die voor binnenhuisgebruik of muggenwerende middelen), de varroamijt, de klimaatopwarming, het deformed wing-virus, landbouwmethoden, versnippering van het landschap, darmparasieten, schimmels, invasieve exoten. Teneinde de rol van de neonics op te helderen, voerde de EFSA een grondige metastudie uit waarbij zo'n 1.500 onderzoeken onder de loep genomen werden. Drie besmettingswegen werden getoetst: via residuen in pollen en bijennectar, via stof en verstuiving bij het zaaien van behandeld zaad en via waterconsumptie.

Europese Commissie moet beslissen
Woensdag verscheen het eindrapport. De EFSA concludeert niet alleen dat neonics schadelijk zijn voor honingbijen, maar voor álle bijen, ook hommels, wilde bijen en andere insecten. Op basis van die kennis zouden de middelen vermoedelijk nooit zijn toegelaten. Toch betekent deze conclusie niet dat neonics nu meteen verboden worden. Dat is de verantwoordelijkheid van de lidstaten en Europese Commissie, zegt de EFSA. Zij zullen in hun hoedanigheid als risicomanagers en wetgevers zelf tot actie moeten overgaan.

Het Europees Parlement liet donderdag zien hen daar maar al te graag een duwtje in de goede richting mee te willen geven. Het Parlement wijst op de cruciale rol van bijen en insecten in de bestuiving van voedselgewassen en hun "onmisbaarheid" voor de voedselzekerheid. "Het Europees Parlement vindt dat de EU meer moet doen om bijen weerbaarder te maken tegen ziekten zoals de Varroa-mijt en Amerikaans vuilbroed. Er moet meer onderzoek komen naar gewasbeschermingsmiddelen waar bijen geen last van hebben. Alle middelen die bijen ziekmaken moeten worden verboden, als dat wetenschappelijk is bewezen. Ook moeten telers melding krijgen in welke perioden bijen gevoelig zijn voor insecticiden. Dan kunnen ze daar hun spuitstrategie op aanpassen. Verder willen de Europarlementariërs dat imkers ondersteuning krijgen om hun bijen gezond te houden. De EU moet het budget voor nationale bijencampagnes met 50% verhogen. Imkers moeten financieel worden gecompenseerd als hun bijenvolken verloren gaan. Ook moet de consumptie van honing worden gestimuleerd", vat Boerderij de inhoud van de resolutie samen.