Het gebeurde tijdens zo'n toevallige, maar geanimeerde ontmoeting in de trein. Een Britse supermarktinkoper vroeg me wat Nederlandse worstmakers, koekenbakkers en maaltijdenmakers van haar willen horen. Ze kwam gisteren op Schiphol aan om met Nederlandse leveranciers te praten. Ze koopt hier nogal wat in.

We hadden het over Brexit. Vreselijk, vond ze. Maar "wat moet ik vertellen over Brexit?" Ze weet immers niet meer dan David Cameron en Boris Johnson die ook even niet meer weten wat er moet gebeuren. The New York Times schreef gisteren dat de Britse regering vier opties heeft. Gewoon niets doen omdat het referendum niet bindend is. De Schotten een veto uit laten spreken. Een nieuw referendum uitschrijven. Via nieuwe verdragen het Noorse model voor EU-lidmaatschap volgen.

Aan alle opties kleeft het nadeel dat het de helft van het morrende volk nog meer aanleiding geeft tot ontevredenheid. Daar kan vervelend populistisch gelazer van komen.

De toekomst tastbaar maken
Denk aan de Franse revolutie, zei ik. Vertel dat een moderne versie daarvan kan helpen. Het was een revolutie van middenstanders die vonden dat hun bestuurders de weg kwijt waren en de belangen van gewone mensen verkwanselden.

Door het dalende pond, gaan wij minder exporteren en kunnen Britten minder kopen. Laat de supers positie kiezen voor de gewone man en hem vertellen dat ze alleen met de hulp van het volk de prijzen laag kunnen houden. Als de super vast overschakelt op nieuwe prijzen en kassakortingen geven tot het huidige prijsniveau is een nieuw referendum zo gepiept en worden nieuwe jaren '30 afgewend. De toekomst tastbaar maken, werkt beter dan het laten rollen van koppen.

Ik moest snel de trein weer uit en liet haar achter met deze gedachte.


boze jonge mensen protesteerden bij Westminster
tegen de oudere have nots die voor Leave stemden


Update, 30 juni, 11:10h: omdat hieronder een emotionele discussie ontstond tussen Jack van Messel en Linda Prins voeg ik een speech toe van de Conservatief Theresa May van Binnenlandse Zaken.




May analyseert de oorzaken van Brexit niet in termen van vreemdelingenhaat of een generatieconflict, maar als een vraagstuk van kansen hebben of ze niet hebben. Zoals ik hieronder zeg in reactie #12: ik vermoed dat dat de juiste analyse is van het vraagstuk waar de Britten voor staan, maar waar ook andere landen in de EU voor staan waar rechts-populisme groeit.



Vergis je overigens niet: May ligt dichter bij Marine le Pen dan we mogelijk vermoeden. In ieder geval is ze niet vreselijk progressief volgens The Independent. En toch maakt ze de betere analyse. We leven dus in een ingewikkelde wereld, waarin progressief de achterblijvers aan hun lot overlaat en conservatief mensen met energie en initiatief niet zoveel kansen wil gunnen.

Dit artikel afdrukken