De feiten worden er door nieuw Duitse epidemiologische onderzoek weer eens goed ingehamerd. Roken, overgewicht, alcoholgebruik en vlees eten zijn (in die volgorde) de belangrijkste factoren in de Westerse leefstijl die het leven bekorten.

Onderzoek op basis van 25.500 mensen sinds 1994
Professor Rudolf Kaaks gaf leiding aan een analytische studie door het Deutschen Krebsforschungszentrum in Heidelberg. Daarvoor werd gebruik gemaakt van gegevens van het EPIC-Heidelberg cohort, dat onderdeel uitmaakt van de European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC). Het omvat 25.500 personen en loopt sinds 1994.

Roken
Mannen die meer dan tien sigaretten per dag roken, leven gemiddeld 9,4 jaar korter. Voor vrouwen geldt 7,3 jaar. Maar ook minder roken levert altijd nog een kans op van vijf jaar eerder te overlijden. Daarmee zijn en blijven sigaretten het meest ongezonde genotsmiddel.

Drinken
Overgewicht is in deze studie een BMI groter dan 30. Het scheelt bij mannen en vrouwen gemiddeld drie jaar. Een alcoholgebruik van meer dan vier glazen per dag doet daar nog eens 3,1 jaar af bij mannen. Voor vrouwen kon het risico van een hoog drankgebruik niet berekend worden, omdat te weinig deelneemsters zoveel dronken.

Vlees
Het cut-off point dat aangehouden werd voor vleesconsumptie was 120 gram per dag. Opmerkelijk was dat een vrouw die meer vlees dan dat eet, 2,4 jaren van haar levensverwachting mag aftrekken, en een man maar 1,4. Het onderzoek maakte geen onderscheid tussen bewerkte vleeswaren en vers vlees, terwijl uit andere onderzoeken vaak een verschillend effect op de gezondheid tevoorschijn komt.

Uit het onderzoek kwam geen significant cijfer over de andere voedselgroepen. Elders gedane waarnemingen over na- of voordelen van granen, vis en zuivel konden de Heidelbergse rekenaars niet reproduceren op basis van hun data.

Bij elkaar opgeteld is het verschil in levensverwachting tussen mannen en vrouwen die veel roken, drinken en vleeswaren eten en personen die dat niet doen, 17 respectievelijk 13, 9 jaar. Het verschil tussen de geslachten kan verklaard worden uit het vaker voorkomen van slechte gewoonten bij mannen.

Aanmerkelijk langer leven
Als iedereen in Duitsland er een gezonde leefstijl op na zou houden, dan zouden de mannen en de vrouwen resp. 87,5 en 88,7 jaar oud worden, in plaats van 78 en 82 nu. Wie echter in alle categorieën - roken, te dik zijn, drinken en vlees eten - het slechtst scoort, verliest 17 jaar in totaal.

Pijn
Professor Kaaks zei tegen het gezondheidsblog Netdokter dat deze uitkomsten een krachtig pleidooi zijn voor het doorvoeren van verbeteringen in de leefstijl. Men ervaart dergelijk nieuws doorgaans als een ‘erhobenen Zeigefinger’ (ons 'opgeheven vingertje' in de lucht waar niemand naar luistert), aldus Kaaks. Een reden temeer om harde cijfers aan het advies te verbinden, zegt hij.
Het moet pijn doen, lijkt hij te denken.

Fotocredits: Inzell 2013, uitsnede, Günter Hentschel
Dit artikel afdrukken