In Nederland werd deze week gejuicht omdat de prijs van varkensvlees door het mooie BBQ-weer afgelopen weekend steeg tot €1,38 per kilo geslacht gewicht. In het per hoofd van de bevolking vele malen armere China ligt de prijs op dit moment op € 3,46.

Door productiebeperkende maatregelen is in China een tekort aan varkensvlees ontstaan. Daardoor stijgt de prijs. Het afgelopen jaar liep die op met 50%.

De Chinese overheid probeert exorbitante prijsstijgingen tegen te gaan door ingevroren vlees uit de voorgaande periode van overschot op de markt te brengen. Onderwijl probeert het rustig een moderne kwaliteitsvarkenshouderij op te bouwen. Niettemin groeit de vraag harder dan het aanbod.

China geen oplossing
In de EU geldt al jaren een overaanbod omdat in Europa geen maatregelen worden genomen om overaanbod te beperken en banken hun verlies onvoldoende nemen op verlieslatende boerenbedrijven. Europa en Nederland in het bijzonder hopen hun te ruime stalcapaciteit in productie te kunnen houden door hun overaanbod te verkopen aan China. China probeert echter rustig in een balans tussen vraag en aanbod in eigen land te komen, al zal er mogelijk wat ruimte zijn om het te krappe aanbod tijdelijk aan te vullen vanuit Europa's uitpuilende voorraden ingevroren varkensvlees. Dat blijkt uit een analyse van de Duitse boerensite Topagrar. Omdat ook de VS en Brazilië met hun goedkopere varkens mikken op de Aziatische markt, moeten we bovendien onze tijdelijke kansen in Azië uiterst conservatief inschatten.

De tijdelijke afzet naar China zal dan ook geen structurele oplossing voor een Nederlandse of Europese afzet naar China creëren. Dat betekent dat de Europese varkenshouderij langzaam in rondjes blijft draaien tot er voldoende boeren failliet gaan.

Mijn gok: scenario 1 - koude sanering - is reeds in werking getreden. Daar kunnen ook de SER en Nijpels niets aan veranderen
Stilte rond Rosenthal
Inmiddels is in Nederland op last van staatssecretaris Van Dam de Commissie Nijpels via het zogenaamde SER-spoor actief, die het probleem moet oplossen. Rond de eerdere Commissie Rosenthal is het opvallend stil geworden. Rosenthal kreeg zijn mandaat vooral van de Nederlandse varkenshouders en Rabobank. Die twee partijen hebben er belang bij dat er zo weinig mogelijk van de boedel vroegtijdig moet worden afgeschreven.

Afhankelijk, dus koude sanering
Een overheidscommissie heeft twee mogelijkheden: besluiten dat de markt het probleem koud saneert en er verder een punt achter zetten of ingrijpen, de productie beperken en daar de nodige gelden voor bedrijfsstakingen achteraan gooien. Dat laatste is in Nederland vrijwel ondenkbaar omdat we 70% van onze varkens exporteren en ons land dus nagenoeg volledig afhankelijk is van andere markten die 'Den Haag' niet aan een touwtje heeft en die - vanwege de overproductie in de EU - bovendien beter uit zijn zonder Nederlandse varkens.

Zo'n sanering vergt de nodige weggegooide centen en zal - uitgaande van 3.000 stoppers en een gemiddeld uitstaand krediet van een half miljoen - gemakkelijk op anderhalf miljard euro uitkomen. Eventueel is nog een onwaarschiijnlijk veel lef van bestuurders vergende Europese strategie tussen lidstaten denkbaar.

Mijn gok: scenario 1 - koude sanering - is reeds in werking getreden. Daar kunnen ook de SER en Nijpels niets aan veranderen. Dat scenario zou de commissie gegeven de beleidskaders zelfs moeten bevorderen. Er is geen geld voor een warme sanering en het is geen Europees beleid.

In de wandelgangen wordt gesproken over het advies van de Commissie Nijpels: integreer de varkensboeren. Maar welke dwaas is zo gek daar de verantwoordelijkheid en het financiële risico voor te nemen zonder overheidsgarantie? Daarom geldt scenario 1, maar zal het aanvankelijk klinken alsof er toch een soort deltaplan voor het Hollandse varken is bedacht.
Dit artikel afdrukken