Bio is alleen lekkerder als het lekkerder is

Eind januari 2006 verscheen een Wagenings consumenten-onderzoeksrapport dat ‘Duurzaam consumeren in de supermarkt’ heette. Het rapport deed aanbevelingen om biologische producten ‘een betere positionering’ te geven in supermarkten, waarvoor gedacht werd aan ‘meer schapruimte’, en aan ‘lagere prijzen’. Ik herinner me dat deze hartelijke maar oliedomme adviezen vervolgens daadwerkelijk werden uitgeprobeerd in een aantal supermarkten. Voor de (tijdelijke) prijsverlagingen en grotere volumes kwam een behoorlijke stoot geld, gedoneerd door de Taskforce Biologische Landbouw, en/of LNV. Nu is ‘hopen doet verkopen’ zo’n gezellige middenstandswet die onomstotelijk wordt bewezen door van je winkelwaar veel uit te stallen en op te stapelen - in elk geval lukt het de AKO met bestsellers, wat weer niet wil zeggen dat het de AKO óók lukt met waar de mensen per se niet aan willen - dus met de observatie dat ‘biologisch’ te weinig zichtbaar was, had Wageningen (en LEI) misschien een punt. Een (uitermate aantrekkelijke) straat met puike biologische producten zoals ik eens zag in een Brusselse Delhaize is/was hier nooit vertoond (en op de aantrekkelijke verpakkingen stonden geen ellenlange zielige verhalen). Wat ik hier ook nog nooit vertoond zag (behalve bij Rio de Bio in Utrecht) is/was een natuurwinkel waar de producten eruit zagen om te stelen cq om onmiddellijk op te eten... maar dat aspect was in het onderzoek niet meegenomen.

Krek zoals alle onderzoeken van de Consumentenbond was ‘kwaliteit’ over het hoofd gezien, en waren de consumentenonderzoekers gebiologeerd door de roep om ‘lage prijzen’ - er rotsvast van overtuigd dat niemand dief wil zijn van eigen portemonnee, wat de steevaste uitkomst is van hun enquêtes.

Nooit gehoord dat die lageprijzen-proef wegens succes is geprolongeerd, überhaupt nooit meer iets over vernomen. Wel steeds blijven horen dat de biologische Taskforce dagelijks doortobt over het probleem van de omzetgroei cq stagnatie... Leuk daarom om hier afgelopen week te lezen dat een Wageningse consumentenonderzoeksstudente inmiddels ‘smaak’ heeft ontdekt als hét (ver)koopargument dat het bio-aandeel zou vergroten. Dat komt een beetje in de richting van het commentaar dat Dick Veerman destijds gaf op die heilloze ‘grotere-zichtbaarheid-van-biologisch-in-de-supermarkt’-proef. Dick schreef toen ook al dat je het smaakverschil van bio (en van ‘dure’ maar alleszins ‘duurzaam’ geproduceerde streekeigen producten) moet kunnen proeven, dan heb je er wél het geld voor over dat het hoort te kosten - of althans een gedeelte van ons heeft dat, en misschien is dat genoeg, groeit ons soort mensen, en is het zowiezo een verkeerd idee om biologisch in de supermarkt te verkopen. Eerlijke betaling is hun fort niet, net zo min als vakkennis bij hun personeel, en van uitgesproken smaakonderscheid moeten supermarktconcerndirecties niets hebben: dat houdt vanzelf in dat er mensen zijn die het niet lekker vinden, het streven is daar dat de grote meerderheid iets lekker vindt. Vanwege Dicks verstandige commentaar meldde ik me meteen als fan van zijn foodlog, waarvan ik nu zie dat het nog maar net bestond.

Uit het nieuwe Taskforce-studietje blijkt dat dat smaakverschil nog altijd niet tot Wageningse consumentenonderzoek-bollebozen is doorgedrongen. ‘Biologisch’ moet je uit mededogen kopen, begrijp ik van de nieuwe marketing-inzichten die daar zijn uitgedokterd. Lijkt me net zo moeilijk als een vriendschap onderhouden zonder ware liefde, uit medelijden hou je die niet vol.

Van de Taskforce en van Biologica herinner ik me dat ze van smaakverschil evenmin kaas (of yoghurt, of boerenboter) hebben gegeten. Ze nodigden mij eens uit bij een door Campina gefinancierd promotie-proeverijtje, waar we de eco-zuivelproducten van Campina te proeven kregen. Nu is een van de tragische aspecten van biologische zuivelproducten dat Campina en Friesland Foods de monopolisten ervan zijn, die als enigen toegang hebben tot de supermarkten (franchise-nemers die zo dapper zijn om ambachtelijke zuivelproducten in hun assortiment op te nemen krijgen daar strafkorting voor). Aan het meenemen van niet-eco zuivelproducten van Campina - die mooi ter vergelijking hadden kunnen dienen - had de organisatie niet gedacht. Zouden ze wél in de strijd zijn geworpen, dan had ik kunnen wedden dat Campina’s armoedig smakende eco-karnemelk (bijvoorbeeld) het zou hebben afgelegd tegen de duurdere en inderdaad ‘luxer’ althans ‘mild & zacht’ smakende ‘Boerenland’-lijn. En die is duurder = die kan dus, horen jullie dat daar in Wageningen? volgens de Campina-marketiers hoger in de markt worden gezet, dan de biologische zuivel ...

NB: morgen nog een stukje. Over mijn vete met Wouter Klootwijk rond zijn kippensmaaktest.