Dit jaar loopt het driejarige moratorium op het gebruik van neonicotinoïden in Europa af. De Europese Commissie zal moeten besluiten of het gebruik van deze bestrijdingsmiddelen straks weer is toegestaan of verboden blijft.

Veldproef
In het ene onderzoek onderzochten Zweedse onderzoekers het effect van neonicotinoïden 'in het echt', dus niet in een steriele laboratoriumomgeving. Ze bestudeerden koolzaad-proefvelden en het effect van een neonic-behandeling op de daar rondvliegende insecten. De honingbij bleek relatief het minste last te hebben van de neonics. Andere bestuivers, zoals hommels en metselbijen des te meer. Zij namen in aantal af en vertoonden minder nestactiviteit. 'Dit is precies de cruciale informatie die tot nu toe ontbrak', zegt bijenexpert Koos Biesmeijer van Naturalist in De Volkskrant. Veldproeven waren tot nu toe schaars.

'Rookverslaving'
Het andere onderzoek, door een Brits team, richtte zich op de vraag of bijen en hommels de pesticiden kunnen proeven. Voorstanders van neonics stellen dat bijen instinctmatig giftige nectar zouden weten te vermijden. Daar bleek geen sprake van. Bijen en hommels schrokken niet terug voor suikerwater met neonics. Sterker nog, ze bleken de voorkeur te geven aan suikerwater mét neonics boven gewone nectar. Er zou wel eens sprake kunnen zijn van een soort 'rookverslaving', neonicotinoïden zijn immers afgeleid van de natuurlijke afweerstoffen in de tabaksplant.

Blacquière: de effecten zijn nog griezeliger dan gedacht. Ik denk niet dat het opheffen van de ban nu nog ter discussie kan staan

In De Morgen zegt bijenspecialist Tjeerd Blacquière van de WUR: "Het is opmerkelijk dat in dit onderzoek de bijen niet wegblijven van de giftige stof, zoals in ander onderzoek wel is aangetoond. Mogelijk komt dat omdat neonicotinoïde hen versuft. Ze denken dat ze sneller verzadigd zijn, dus gaan ze er ook opnieuw naar op zoek."

Beide onderzoeken, onafhankelijk van elkaar verschenen in Nature, onderschrijven de conclusies in het rapport van de Europese wetenschapsakademies EASAC van vorige week: neonicotinoïden hebben een veel bredere impact dan alleen op de honingbij. Blacquière besluit: "de effecten zijn nog griezeliger dan gedacht. Ik denk niet dat het opheffen van de ban nu nog ter discussie kan staan."
Dat zorgt voor een nieuw dilemma: dus méér spuiten met middelen waarvan we hoopten dat ze niet meer nodig waren door de neonics?

Fotocredits: Koolzaadveld bij Midwolda, Martijn Nijenhuis
Dit artikel afdrukken