Het DNA in onze cellen wordt aan de uiteindes beschermd door een stukje dat 'telomeer' heet. Bij de celdeling wordt het stukje telomeer steeds wat korter. Is het te kort geworden dan lukt delen niet meer en sterft de cel. Alleen foetale en kankercellen kennen dit mechanisme niet. Die 'verouderen' niet op deze manier.

De vrije radicalen doen het niet
Uit onderzoek door Nobelprijswinnaar Elizabeth Blackburn die de telomeren mede ontdekte, was al bekend dat emotionele stress tot verkorting van de telomeren leidt. Dat brengt (versnelde) veroudering op celniveau en zorgt mogelijk voor ziekten. De hypothese ontstond dat zogenaamde vrije radicalen daar verantwoordelijk voor waren.

Een team van de Universiteit van Tel Aviv onderzocht de invloed van vrije radicalen op gistculturen. Toen bleek dat de vrije radicalen echter geen effect te hebben op de lengte van de telomeren. Dus gingen ze op zoek naar andere stressoren - omstandigheden die het optimale reproductieproces bemoeilijken. Zo stelden ze hun proefculturen bloot aan 12 omgevingsstressoren, waaronder temperatuurwisselingen, pH-veranderingen en verschillende stoffen zoals alcohol en medicijnen. Het onderzoek is gepubliceerd in PLOS Genetics.

Uit het onderzoek kwamen een paar stressoren die van grote invloed bleken op de telomeerlengte. Cafeïne en een hoge temperatuur bleken de telomeren te verkorten. Alcohol (5-7%) en azijnzuur bleken de telomeerlengte juist te doen toenemen.

Nu onderzoek naar menselijke telomeren
De onderzoekers zijn opgetogen over hun bevindingen. "Dit is de eerste keer dat iemand een complex systeem heeft geanalyseerd waarbinnen alle genen die er invloed op hebben bekend zijn. Het blijkt dat telomeerlengte heel exact bepaald wordt, hetgeen er op lijkt te wijzen dat die precisie kritisch is en beschermd moet worden tegen omgevingsinvloeden", zegt onderzoeksleider Martin Kupiec in het persbericht over het onderzoek. Waarom die opgetogenheid? Omdat nu kan worden onderzocht of menselijke telomeren op dezelfde signalen reageren als de gisttelomeren. Daarmee zouden nieuwe medische behandelingen en voedingsrichtlijnen in zicht kunnen komen.

En wat kunnen we in de tussentijd met deze bevindingen? Toch maar liever een biertje dan een kopje koffie?

Fotocredits: koffie en bier, uitsnede, Hiroaki Protagonist
Dit artikel afdrukken