'De appel valt niet ver van de boom,' zegt één van onze vele gezegden over de appel. Maar de meeste appels die we in Nederland telen, vallen helemaal niet. Ze worden binnen een tijdsbestek van enkele weken door duizenden handen geplukt, opgeslagen, vervoerd en meestal mijlenver van de betreffende boom opgegeten. Soms weet de appeleter - mits boven de veertig - de naam van de appelsoort te noemen, maar zelden weet hij iets over de teler of de manier van telen.

Dat vinden Urgenda en Foodlog jammer, want appelbomen dragen met hun 19.200 hectare bij aan onze leefomgeving en voedselvoorziening. Ze vormen een dagelijks onderdeel van het menu vanvelen en dragen bij aan ons eigen goede gestel. Economisch hebben ze het echter steeds lastiger in Nederland.
Als we willen dat er appels in Nederland geteeld kunnen blijven worden, dan moeten consumenten weten dat er heel wat te kiezen valt. Vorige week gaven Urgenda en Foodlog daarom de aftrap voor de verkiezing van 'Beste Appel van Nederland' waarvan de finale op 1 november in Eindhoven zal plaatvinden. Missie: innovatieve telers en hun allerlekkerste én goed geteelde appels voor het voetlicht brengen.

Aanmeldingen
Verschillende telers meldden zich aan. Anderen werden door collega telers, consumenten of andere enthousiaste ambassadeurs voorgedragen. Ook via onderzoekers en experts uit de appelsector kwamen enkele innovatoren naar voren. In de toelichting op hun manier van werken tonen de telers zich heel verschillend; de één bescheiden, de ander dapper, ambitieus of ronduit zelfverzekerd. Ook werden telers voorgedragen die geen behoefte aan publiciteit hebben of nog te druk zijn met de oogst om ons te woord te staan.

Denk je aan fruit, dan denk je aan de Betuwe
Opvallend is de geografische spreiding van de uiteindelijk zestien telers die op de kandidatenlijst staan. Van Beemster tot Bommelerwaard, van Zeeland tot Flevoland, uit de Utrechtse Vechtstreek en de Brabantse Peel & Maas. Met maarliefst vier van de zestien deelnemers uit de kleine Kromme Rijnstreek, is er een behoorlijke kans groot dat dit gebied vertegenwoordigd zal worden in de finale. Maar niet één teler uit de Betuwe!

Elstar versus Rubens
De raskeuze voerde al snel de boventoon in de verhalen van de telers. Rassen die het in ons klimaat goed doen, die veel smaak hebben, goed te bewaren zijn, resistent zijn tegen bepaalde ziektes, die vroeg of juist later te oogsten zijn. Elke teler maakt zijn eigen afweging, passend bij zijn bedrijf en manier van werken.

Hoewel de meeste telers meerdere rassen telen om risico en arbeid (in oogsttijd) te spreiden en een breed assortiment te kunnen bieden, werd er ook een 'strijd' zichtbaar tussen voorvechters van de Elstar en de Rubens. Overtuigde telers verzochten, geheel in lijn met ons voornemen, om een blinde proeverij, waaruit uiteraard de Elstar of Rubens - afhankelijk van welk kamp aan het woord - als lekkerste zou moeten komen. Welke het wordt, zal de proeverij leren.

Innovaties: van spuiten naar sexuele verwarring en nog veel meer
Veel telers spuiten niet meer, maar sturen de sex van schadelijke insecten in de war. Feromoonverwarring - het ophangen van geurdraadjes waardoor mannetjes fruitmotten hun vrouwtjes niet meer kunnen vinden - wordt door verschillende telers toegepast. En als we de telers mogen geloven, is het in en om hun boomgaarden een groot feest van nuttige insecten, marterachtigen en roofvogels om kwade beesten weg te houden van de bomen en het fruit. Het streven om minder chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken zorgt in een opwaartse spiraal voor slim gebruik van technieken die de natuur biedt. Maatregelen om residuvrij (gezond voor mens) of milieuvriendelijk (gezond voor omgeving) te telen, sluiten mooi op elkaar aan. Ook in de opslagfaciliteten wordt geïnnoveerd, om de smaakkwaliteit en gezonde stoffen van het fruit te behouden, derving terug te dringen en om met minder energie en liefst zonder CO2-impact te kunnen werken.

De kandidaten
Zestien kandidaten schreven zich in:

- De Appelaar, Krijn Verhoeven (Numansdorp)
- De Boomgaard (Uden)
- Drogenbroek's Fruit (Loenen a/d Vecht)
- Eerlijk & Heerlijk (Zuidoostbeemster)
- Elshof Fruit (Dronten)
- 't Gelders Eiland (Lobith)
- Cees Masteling (Marknesse)
- Nieuw Slagmaat (Bunnik)
- Landgoed De Olmenhorst (Lisserbroek)
- Ben de Sonnaville (Altforst)
- Stevens Groente & Fruit (Sambeek)
- Fruitbedrijf Cornelis Uijttewaal ('t Goy)
- Pieter Vernooij Fruit (Vleuten)
- Toon Vernooij (Cothen)
- Warmonderhof Boomgaard (Dronten)
- Fruitbedrijf Van Wijk ('t Goy)
- Fruitbedrijf De Woerd (Hedel)

Aan Foodloglezers de vraag welke 5 telers van deze zestien door mogen gaan naar de finale. In DEZE BIJLAGE vind je een korte omschrijving van elk van de bedrijven. Stel rustig je vragen en beargumenteer je voorkeur of kritiek. Een vakjury van drie deskundigen leest en praat mee en hakt zaterdagmiddag de knoop door met een definitieve lijst van vijf finalisten. De vakjury bestaat uit Peter Leendertse (adviseur bij CLM, kenner van bestrijdingsmiddelen in de appelteelt), Josje Regout (pomologe) en Han Fleuren (fruitboomkweker).

Finale: 1 november, Philips Fruittuinen (Eindhoven), 's ochtends vroeg
Op donderdag 1 november a.s. vindt op de Philips Fruittuin in Eindhoven de finale van deze verkiezing plaats. Tijdens een blinde appelproeverij laten alle deelnemende telers hun lekkerste appel van dit moment proeven aan het publiek, dat zich mag uitlaten over de smaak ervan. Het aanwijzen van de Beste Appel van Nederland gebeurt parallel, door een professionale smaakjury onder leiding van Felix Wilbrink (Telegraaf), die zich buigt over de lekkerste appels van de 5 finalisten. De proeverij vindt plaats tussen 7 en 9 uur 's ochtends en wordt live uitgezonden tijdens het tv-programma Vandaag de Dag.

Ben je een vroege vogel en wil je meeproeven? Meld je aan via dorine.ruter@urgenda.nl.

Fotocredits: Foodlog Media
Dit artikel afdrukken