Of ze precies weten hoe het allemaal zit met het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de EU? Samuel Levie en Joris Lohman weten zelf wel zeker van niet, maar ze weten heel zeker dat het van belang is om het onderwerp onder de aandacht van het jonge publiek te halen. Dat moet er straks immers van eten of met z'n billen op de blaren zitten.

De Youth Food Movement lanceert zaterdag a.s. Food for Change een campagne die de CAP - de Common Agricultural Policy, zoals het GLB zich in het Engels laat noemen - politiek onder het publiek moet brengen. Onderstaande tekst verschijnt vandaag in een iets aangepaste vorm ook in NRC Next. Op foodlog.nl verschijnt vandaag tevens een tekst van Liesbeth de Schutter over het GLB. Vanuit Wenen 'watcht' zij de Europese landbouw en draagt ze regelmatig bij aan de discussies hier.


Deze week verzamelden zich ruim honderd wetenschappers, lekkerbekken, activisten, vertegenwoordigers van bedrijven en ambtenaren om samen na te denken hoe ‘s lands voedselsysteem sneller kan worden verduurzaamd. Staatssecretaris Bleker van EL&I sprak de zaal toe. Zijn boodschap was even kort als verbazingwekkend: de overheid moet doen waar ze goed in is, wetten maken en handhaven. Voor hem ligt de prioriteit bij voedselveiligheid. Op het gebied van duurzaamheid mogen we van deze regering geen inspiratie te verwachten.

Kennelijk is duurzaamheid ‘uit’. Op een door zijn eigen ministerie georganiseerde bijeenkomst met als doel ‘verduurzaming versnellen’ zette hij het onderwerp achter in de rij en schoof de verantwoordelijkheid ervoor weg. Niet alleen ons zakte de moed in de schoenen, ook mannen in grijze pakken begonnen te mompelen. Eerst verbaasd en toen verontwaardigd.

Anders dan Bleker stelde, weten we dat voedselveiligheid niet het enige, laat staan belangrijkste issue is. We hebben te maken met een geïndustrialiseerd voedselsysteem dat veel en veilig voedsel maakt, maar ook zorgt voor ongezonde consumptie. Het zet aan tot teveel eten en teveel ‘fout’ voedsel. Voedselproductie houdt te weinig rekening met diergezondheid en -welzijn en is te afhankelijk geworden van fossiele brandstoffen en moet lokaler worden ingericht om schaarse grondstoffen te kunnen blijven gebruiken.

Het publiek wordt belaagd met cijfers en campagnes, deels gefinancierd door diezelfde overheid die Bleker vertegenwoordigt. We moeten minder vlees eten, we moeten meer groente en fruit eten, we moeten meer omega 3 en 6, en minder vis, we moeten meer light chips eten, en minder cola drinken. We moeten zo veel dat we geen idee meer hebben van wat we moeten. De Nederlandse overheid blieft, zo blijkt nu opeens, zich slechts met voedselveiligheid bezig te houden. Bedrijven en consument mogen het zelf uit zoeken. Sturing is niet nodig. ‘Daar moet u het mee doen’, sprak Bleker.

De bepalende wet- en regelgeving wordt gemaakt in Brussel, zo wordt ons voorgehouden. De Common Agricultural Policy, in het Nederlands ‘het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid,’ is bepalend voor wat er op het Europese bord belandt. Dit sturende subsidiebeleid, ingevoerd in 1962 om prijzen te stabiliseren, aanbod te garanderen en te voorzien in goed en betaalbaar voedsel, is altijd onderwerp van strijd geweest. Frankrijk en Duitsland lagen regelmatig met elkaar overhoop en wij droegen flink bij aan de beruchte boterbergen en melkplassen.Een aantal van de ongewenste effecten van de Europese Landbouwsubsidies is na jaren van hervormingsrondes opgelost. Na de toetreding van nieuwe EU-landen en de in bijv. ons land tot uiting komende schadelijke effecten van overproductie is het beleid aan fundamentele hervorming toe. Het grootste deel van het budget (58%) gaat naar subsidiëring van de productie van dierlijke eiwitten, er wordt veel geld besteedt aan de productie van ongezond voedsel (suiker), en er is weinig transparantie met betrekking tot topontvangers van de gelden. De CAP is een complex en voor het publiek onbekend dossier. Er zijn geen simpele oplossingen. Maar wat iedereen moet weten is dat er zich in 2013 een nieuwe hervormingsronde van de CAP voordoet.

Het publiek moet zich een mening kunnen vormen over de hervormingen van de CAP. Duurzaamheid is geen bijzaak, maar moet het fundament zijn van het nieuwe beleid. Dit mogen we vragen als wij willen dat ook onze kinderen kunnen genieten van biodiversiteit en lekker en gezond eten.

Daarom starten wij vanaf zaterdag a.s. een internationale campagne, CAP 2013, Food for Change. We willen dat zoveel mogelijk jonge mensen op de hoogte zijn van wat de CAP is, en wat voor invloed dit beleid heeft op ons dagelijks voedsel. Hiermee organiseren we een lobby waarin de stem van jonge Europeanen gehoord wordt om te komen tot een CAP waarin de nadruk ligt op het produceren van voldoende en gezond voedsel op een manier die geen roofbouw pleegt op de natuurlijke hulpbronnen, waarmee Europese boeren een redelijk inkomen kunnen verdienen en de wereldmarkt niet kwetsbaar wordt gemaakt door productieconcentraties die instabiele markten opleveren.

We leven in een tijdsgewricht dat ons dwingt tot heroriëntatie op onze financiële systemen en onze omgang met de natuurlijke hulpbronnen waarvan we eten. We gaan door een financiële en ecologische crisis. Crisissen zijn kansen om iets te vernieuwen en verbeteren. Dit is het moment voor jonge Europeanen om hun stem te laten horen en de democratische principes van de Europese Unie te testen. De CAP zal in 2013 worden hervormd. Staatssecretaris Bleker onderhandelt namens Nederland over de invulling van het nieuwe beleid. Laten we hopen dat ook hij deze stem hoort.
Dit artikel afdrukken