19+20 mrt in de Media

Het is vandaag, 20 maart, World Happiness Day (Internationale Dag van het Geluk). De VN wil op deze dag het belang van geluk en welzijn benadrukken. In de woorden van VN-secretaris-generaal Ban Ki-Moon: "In deze tijd van ernstige onrechtvaardigheden, verwoestende oorlogen, massale ontheemding, schrijnende armoede en ander door de mens veroorzaakt lijden, is de Internationale Dag van het Geluk een wereldwijde kans om te bekrachtigen dat vrede, welzijn en vreugde voorrang verdienen." Dit jaar staat het verband tussen geluk en een gezonde planeet centraal bij de verschillende activiteiten.

Om inzicht te geven in hoe gelukkig we zijn, onderzocht het Sustainable Development Solutions Network (SDSN) van de VN hoe gelukkig landen wereldwijd zijn. De onderzoekers onderscheiden 6 factoren die van belang zijn voor (de perceptie van) geluk: bruto binnenlands product per capita, sociale voorzieningen, levensverwachting, persoonlijke vrijheid, liefdadigheid en gepercipieerde corruptie.

Bovenaan de lijst van het World Happiness Report staat Denemarken. De Denen heroveren de koppositie op Zwitserland. IJsland, Noorwegen en Finland vervolledigen de top-vijf. Nederland staat na Canada op de zevende positie, gevolgd door Nieuw-Zeeland, Australië en Zweden. Duitsland vindt zichzelf op de 16e plaats terug, België op de 18e, Groot-Brittannië op de 23e en Frankrijk op de 32e.

Onderaan de lijst staan vooral Afrikaanse landen. Burundi staat op de laatste en 157e plaats. Bulgarije is met de 129e plaats het ‘ongelukkigste’ land van de Europese Unie.

Boeren die vooral grasland in gebruik hebben, mogen meer stikstof uit koeien- en andere graasdierenmest op hun land brengen dan de Europese norm toestaat. Die afwijking is verleend omdat de graslandopbrengsten onder Nederlandse omstandigheden hoog zijn en hierdoor een lager risico bestaat op negatieve effecten voor het milieu bij gebruik van meer stikstof (N).

Nederland krijgt al jaren een zogeheten derogatie voor deze afwijking. In plaats van 170 kilogram stikstof mogen boeren die aan de voorwaarden van de regeling voldoen tot 250 kg N/ha op hun land brengen. Daardoor kunnen Nederlandse koeienboeren en andere graasdierhouders intensiever boeren dan de EU-norm officieel toestaat.

Omdat Nederlandse melkveehouders door het vervallen van het melkquotum flink meer dieren zijn gaan houden, hebben ze de mestproductie in Nederland fors laten groeien. Dat leidde al tot een gespannen situatie die is uitgemond in een regeling voor verhandelbare fosfaatrechten. De rechten moeten de productiedrang van de boeren beteugelen.

Pikant is echter dat de overschrijding van de nitraatnormen die automatisch met de overproductie van teveel fosfaat (mest bevat beide stoffen) meekomt niet officieel is gemeld aan de centrale overheid in Brussel. Dat zou de derogatie in gevaar kunnen brengen.

Als dat gebeurt, dan zullen Nederlandse melkveehouders minimaal 20% van hun dieren moeten afvoeren. Dat berekende het LEI in opdracht van LTO Nederland.

Volgens melkveehoudersvoorman Kees Romijn van LTO pakken de cijfers in werkelijkheid nog vervelender uit. "De cijfers van het LEI zijn zelfs nog enigszins geflatteerd", zegt hij. “De onderzoekers hebben de dieraantallen van 2013 gebruikt. We weten allemaal dat er nu zo’n tien procent meer dieren zijn", aldus Romijn op de site van LTO Nederland.

Boerderij kwam afgelopen week met een berekening van de krimp in dieren die voort zal vloeien uit de fosfaatrechtenregeling. Het zou gaan om 160.000 dieren. De totale Nederlandse melkveestapel telt volgens de CBS statistieken op dit moment 1,62 miljoen dieren. Het verlies van de afwijking van de nitraatrichtlijn, de derogatie, zou dan ook zorgen voor een dubbel zo grote afvloeiing van het aantal dieren. Het overschrijden van de nitraatnorm brengt de boeren in veel zwarter vaarwater. Daarbij komt echter dat de fosfaatrechten in de toekomst vermoedelijk de winstgevendheid en het concurrentievermogen van de Nederlands melkveehouderij zullen aantasten.

In Abu Dhabi is ook een landbouwproject in de woestijn van start gegaan. De initiatiefnemers willen vis, garnalen en biobrandstofplanten kweken. Die insteek verschilt wezenlijk van het maatschappelijk verantwoorde initiatief van SFP.

Het Arabische Masdar Institute of Science and Technology en het Sustainable Bioenergy Research Consortium (SBRC), waarin luchtvaartmaatschappij Etihad Airways, vliegtuigbouwer Boeing en industrieconcern Honeywell samen optrekken, gebruiken zeewater om vissen en garnalen te kweken en zoutplanten te laten groeien in een aquaponics-systeem op 2 hectare woestijn in Abu Dhabi. Mangroveplanten filteren de koolstoffen en nutriënten uit het resterende zeewater. De biomassa van de zout- en mangroveplanten wordt verwerkt tot biobrandstof voor vliegtuigen. Als de pilot succesvol is, willen de partijen de onderzoeksfaciliteit uitbreiden naar een 200 ha groot terrein aan de westkust van Abu Dhabi.

De initiatiefnemers zijn niet bescheiden in hun ambities: "Met meer dan 30 miljoen commerciële vluchten die jaarlijks wereldwijd plaatsvinden, is de luchtvaartindustrie vastbesloten om de CO2-voetafdruk te verminderen door onder meer gebruik te maken van biobrandstof”, zegt Marc Allen, directeur van Boeing International. "De aquacultuur- en biomassafaciliteit in Abu Dhabi heeft een veelbelovende potentie om 25,5 miljoen vierkante kilometer woestijnoppervlakte te transformeren tot vruchtbare landbouwgrond voor de voedselvoorziening en de productie van duurzame brandstof.”

De Noorse regering ondersteunt een high-tech landbouwproject in Tunesië om de woestijn tot leven te wekken, na een technisch succesvolle proef in Qatar.

Het Noorse bedrijf Sahara Forest Project (SFP) gaat $30 miljoen investeren om 10 hectare Tunesische woestijn met innovatieve technologie opnieuw tot leven wekken. De onderneming streeft naar 3 doelen: "Het moet financieel rond komen, maar ook sociale en milieuwinsten opleveren", zegt Joakim Hauge, CEO van SFP.

SFP ontwikkelde een model dat de in de woestijn overvloedig aanwezige 'bronnen' gebruikt om schaarse producten op te leveren. In de praktijk: zonlicht gaat de kassen verwarmen en elektriciteit genereren, zeewater koelt de kassen zodat de groententeelt jaarrond kan plaatsvinden. Bovendien wordt het zeewater ontzilt, met (te verkopen) zout en zoet water als resultaat. Het extra vocht van de kasomgeving moet een stimulans geven aan een groter ecosysteem rondom de kassen.

Hoewel de pilot in Qatar een succes was, zijn er twijfels of de opschaling net zo succesvol kan zijn. "Het is vergelijkbaar met landbouw bedrijven op Mars", zegt professor Heribert Hirt, van het Center for Desert Agriculture van de King Abdullah Universiteit in Saoedi-Arabië. Hij wijst op de frequente stof- en zandstormen die zonnepanelen bedekken en overal in de machinerie doordringen. "Maar", haast Hirt zich toe te voegen: "SFP is zeker de moeite waard en zal ons weer meer leren over hoe we deze enorme lappen ongebruikt land om kunnen vormen tot landbouwgrond".

Een nieuwe meetmethode bewijst de aanwezigheid van sporen van 57 verschillende pesticiden in Europese honingbijen. Dit publiceerden onderzoekers van het National Veterinary Research Institute Polen in het vakblad Journal of Chromatography A.

De relatie tussen pesticiden en bijensterfte is complex. Hoewel verschillende onderzoeken een link leggen tussen pesticidengebruik en bijensterfte is nog veel onbekend. Daarom stelt de wetenschap de volgende vragen: welke pesticiden zijn schadelijk voor bijen, wat is het effect van chronische blootstelling en wat is het effect is van combinaties van pesticiden?

Om dit beter te begrijpen, pasten de Poolse onderzoekers een methode om pesticidenresiduen in voedingsmiddelen te testen toe op 70 vergiftigingsincidenten met bijen. De QuEChERS-methode kan sporen en combinatie-afbraakproducten van 200 pesticiden vaststellen. Vergiftigde bijen lieten blootstelling aan 57 pesticiden zien. Dat levert een puzzel op die ze met hun nieuwe methode hopen op te lossen.

De Belgische bierbrouwerij InBev moet oud-NRC-fotograaf Vincent Mentzel €40.000 schadevergoeding betalen. Dat oordeelde de rechter in Amsterdam in een kort geding dat Mentzel tegen de bierbrouwer had aangespannen.

Mentzel beschuldigde InBev ervan dat de brouwer, zonder zijn toestemming, "één van zijn foto’s heeft bewerkt en aangeboden aan verschillende horecagelegenheden in Amsterdam, Amstelveen, Eindhoven en Zwolle voor commercieel gebruik. Het gaat om een foto in de Nieuwe Rotterdamse Courant van supporters tijdens de wedstrijd Feijenoord-Ajax in 1969", aldus de NRC.

De bewerking bestond eruit dat InBev het merk op het bierflesje in de hand van een supporter gewijzigd heeft van Oranjeboom naar Jupiler. Mentzel kreeg van de rechter gelijk voor zowel het wijzigen van de foto als het verspreiden ervan.

Een volle maand vóór de Nationale Opening van het aspergeseizoen op 14 april a.s. zijn in Terheijden al de eerste asperges van de volle grond gestoken. Nog nooit zijn in Brabant zo vroeg in het seizoen al asperges uit de grond gehaald, meldt BN de Stem.

Aspergekweker Antonio van Beek In Terheijden ontvangt binnenkort het 'Zilveren Aspergesteekmes' voor zijn vroege oogst. Die is te danken aan de zachte winter en de vele uren zonlicht. Daarbij komt dat de velden van Van Beek wat hoger liggen, er weinig vocht in de grond zit en de grond door afdekking met folie en de zonnestralen snel opwarmde. Normaal is het witte goud pas eind maart/begin april net boven de grond te zien. Vorig jaar staken de eerste asperges op 5 april de kop op.

De officiële opening van het aspergeseizoen vindt volgens traditie plaats op de tweede donderdag van april, dit jaar op 14 april.

Albert Heijn Schiphol ging zaterdagavond met de titel 'Buurtsupermarkt van het Jaar 2015-2016' aan de haal. Albert Heijn haalde zelfs de dubbele winst binnen in de supermarktcompetitie. Albert Heijn Middenburcht in Vleuten, werd uitgeroepen tot Supermarkt van het Jaar 2015-2016.

Vanaf september 2015 werden 166 (buurt)supermarkten gescoord. Enkele honderden consumenten en diverse vakmensen beoordeelden in de afgelopen maanden de supermarkten van verschillende winkelformules op onder andere klantvriendelijkheid, hygiëne, volledigheid en service. Ook de verrichtingen achter de schermen en de personeelsvoorzieningen werden door de juryleden kritisch beoordeeld. Na de eerste ronde in september 2015 zijn de eerste 84 winkels afgevallen, na de tweede ronde nog eens 53. Daardoor bleven in totaal 21 supermarktfinalisten en 8 buurtsupermarktfinalisten over die door een vak- en een consumentenjury uitgebreid zijn beoordeeld. Daarbij is ook gelet op extra winkelactiviteiten, zoals demonstraties, proeverijen en lokale acties. In deze finaleronde is tevens de kwaliteit en uitvoering van het personeelsbeleid beoordeeld door een aparte jury.

In de finaleronde behaalden Jumbo Breda Foodmarkt en Plus André en Joyce van Reijen uit Veldhoven respectievelijk de tweede en derde plaats als Supermarkt van het Jaar. In de Buurtsupermarkt van het Jaar-verkiezing was de tweede plaats voor CoopCompact Van Bedaf uit Achtmaal en de derde voor Poiesz Zevenhuizen.

De vanuit de levensmiddelenhandel in het leven geroepen Supermarkt van het Jaar winkelwedstrijd is bedoeld als kwaliteitsstimulans en vindt sinds 1988 plaats. De verkiezing wordt elke twee jaar georganiseerd door de stichting Supermarkt van het Jaar bestaande uit Vakmedianet, uitgever van Distrifood en Foodmagazine en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, de koepelorganisatie van supermarktorganisaties en food service bedrijven.

Minister Edith Schippers van Volksgezondheid presenteerde op 16 maart in Wageningen haar actieplan om Europese voedingsmiddelen gezonder te maken.

In Impulse, het podium voor iedereen met creatieve en innovatieve ideeën, presenteerde Schippers haar ‘Roadmap for action’. In het publiek zaten vertegenwoordigers van de voedingsmiddelenindustrie, supermarkten, horeca en catering, maatschappelijke organisaties en het onderzoek. De voedingsindustrie stemde al eerder in met dit plan.

Omdat Europeanen gemiddeld teveel zout, verzadigde vetten en suikers eten, wat ziektes als diabetes en hart- en vaatziekten veroorzaakt, heeft Schippers met haar Europese collega’s afgesproken om het aanbod van voedingsmiddelen stap voor stap gezonder te maken. 22 EU-lidstaten plus Noorwegen en Zwitserland, de voedingsmiddelenindustrie en patiëntenorganisaties doen mee aan de roadmap. Zij zullen vrijwillig hun aanbod geleidelijk gezonder maken door het verlagen van zout, verzadigd vet en toegevoegde suikers in producten, zegt Edith Schippers.

Personen die veel dierlijke eiwitten eten, genereren tweemaal zoveel broeikasuitsoot als mensen die veganistisch eten. Dat zou blijken uit onderzoek van het WWF.

Het WWF vergeleek zeven verschillende eetpatronen, waaronder die van veganisten, flexitariërs, carnivoren en 'eiwitverslaafden' op broeikasgasemissies. De natuurbeschermers berekenden de impact van dierlijke en plantaardige producten. Er werd bij de berekening ook rekening gehouden met transport en verpakking van voedingsmiddelen.

Het eetpatroon van de 'eiwitverslaafde', bestaande uit veel vlees, zuivel en eieren, had de meeste CO2 emissies (2350 kg CO2 per jaar). Dit is dezelfde hoeveelheid CO2 uitstoot als een autorit van 11.700 kilometer. Een veganist met een dieet van alleen plantaardig voedsel bleek een CO2 uitstoot van minder dan de helft daarvan (1124 kg) op te leveren, te vergelijken met een autorit van 5.600 km. Het eetpatroon van de flexitariër, bestaande uit 300 gram vlees per week, 70 gram vis en groenten, zit daar tussen in (1495 kg CO2). Dit eetpatroon komt overeen met de uitstoot van een autorit van 7.500 kilometer.

Opvallend blijft dat ook het WWF de schadelijkheid van dierlijke eiwitten blijft uitdrukken in CO2- uitstoot. De totale landbouw is verantwoordelijk voor circa 30% van de CO2 uitstoot op aarde. Het beslag op water, land, stikstofvervuiling en fosfaatuitspoeling is echter vele malen groter.

Italië wil een wet invoeren die bedrijven beloont als zij onverkocht eten doneren aan goede doelen. Bedrijven, supermarkten of foodservice outlets die vijf dagen van te voren bij autoriteiten aangeven dat ze voeding gaan doneren, kunnen als beloning belastingvoordelen verwachten.

“Het beboeten van bedrijven die voedselverspilling veroorzaken heeft weinig zin” zegt Maria Chiara Gadda van de democratische partij. Dat vertelde zij de Italiaanse krant La Repubblica. De kracht van deze wet is dat die is gebaseerd op beloningen vindt zij. Dit is in contrast met de Franse voedselverspillingswet die vorige maand werd ingevoerd. In Frankrijk krijgen bedrijven boetes die er niet in slagen onverkocht voedsel aan goede doelen te doneren.

Volgens de Italiaanse minister van landbouw, Maurizio Martina, gaat de wet het voor bedrijven aantrekkelijker maken om voedsel te doneren. Nu wordt jaarlijks 550.000 ton aan voeding gedoneerd. In 2016 denkt hij 1 miljoen ton halen.

In Nederland is het vooralsnog onwaarschijnlijk dat er een voedselverspillingswet gaat komen, aldus een brief van de staatssecretaris Van Dam aan de kamer.

Schaarste zorgt voor een forse prijsstijging van Hollandse garnalen. Normaal kost één ons garnalen bij Schmidt Zeevis €4,50. Nu kost een ons €7. Ook supermarkten als Albert Heijn en Jumbo rekenen inmiddels fors hogere prijzen.

“Zo erg hebben we het afgelopen 25 jaar nooit geweten” zegt Cees Machielsen van het bedrijf Klaas Puul, een van de grootste garnalenleveranciers, in de kranten van Mediahuis. “We zijn door onze voorraad heen. Ik hoop niet dat het tot lege schappen komt.”

De schaarste komt niet door overbevissing maar omdat vissers amper op garnalen vissen zegt Derk Jan Berends van de Nederlandse Vissersbond. “Het is momenteel heel gunstig om op tong en schol te vissen. Voor grote garnalenvangsten moeten vissers helemaal naar Sylt in Denemarken". De prijzen voor schol en tong zijn gunstig en die zijn voor de deur te vangen. Daarnaast zegt Berendsen dat het onstuimige weer van afgelopen weken de garnalenvangst ook bemoeilijkt. “Met de lichte garnalennetten is het bij sterke wind en deining lastig vissen”. Berendsen verwacht dat de garnalenschaarste in de lente weer zal afnemen.