Kort 14 jan in de Media

Uit analyses van het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden blijkt dat, ondanks verplichte zuivering van afvalwater in kassenregio's, de hoeveelheden Imidacloprid in oppervlaktewater niet zijn gedaald. Volgens staatssecretaris Martijn van Dam zijn er daarom drastische maatregelen nodi​g. Dat zei hij op NPO radio 1, schrijft de NOS.

In een brief aan de Tweede Kamer schrijft hij dat de risico's van het insecticide groot zijn. Imidacloprid leidt volgens wetenschappelijke studies tot sterfte onder veel meer insecten dan waar het voor bedoeld is. Het gif werd bekend als middel dat voor bijensterfte zorgt. Het lost gemakkelijk op in oppervlaktewater en heeft daardoor ook fatale gevolgen voor sommige vogelsoorten.

Het middel is vooralsnog toegestaan, maar onder voorwaarde dat het afvalwater van een bedrijf eerst goed wordt gezuiverd. Telers mogen het gif alleen aanschaffen als ze een installatie hebben. Van Dam: "Verbieden ligt juridisch ingewikkeld als een middel al is toegelaten, dan moet je goede argumenten hebben. Maar die lijken we te hebben." Van Dam vindt dat telers moeten voorkomen dat het middel in het oppervlaktewater terechtkomt. Als uit de aanvullende metingen blijkt dat het gehalte in het oppervlaktewater niet is gedaald, gaat Van Dam het middel in de ban doen. De staatssecretaris geeft telers tot maart om de normoverschrijdingen van het middel in sloten en vaarten terug te dringen.

Toezichthouder Ctgb vindt het nog te vroeg voor ingrijpen. Greenpeace is juist teleurgesteld, de organisatie ziet het verbod liever vandaag dan morgen van kracht worden.

In een persbericht van de Nederlandse Zuivelorganisatie (NZO) roept de organisatie de overheid op snel duidelijkheid te geven over de regelgeving over fosfaatrechten.

Voorzitter Roelof Joosten van NZO zegt dat de zuivelsector zich verantwoord wil ontwikkelen door grondgebondenheid en weidegang en door te voldoen aan de milieurandvoorwaarden van de overheid. De overheid moet dan wel duidelijk zijn, laat Joosten doorschemeren, door niet rommelig om te gaan met een sector die met een exportomzet van 6,6 miljard euro 9% bijdraagt aan het overschot op de Nederlandse handelsbalans.

Door overproductie van boeren en weinig doortastend handelen van het ministerie van EZ in de aanloop naar het verdwijnen van de melkquotering is een soap ontstaan.
Vanaf voorjaar 2015 bleek steeds alle wet- en regelgeving alweer achterhaald door de werkelijkheid van steeds maar verder doorproducerende boeren. De affaire mondde uiteindelijk uit in een voornemen tot de invoering van fosfaatrechten.

Nu die er nog steeds niet zijn, blijkt voor Joosten - die als CEO van FrieslandCampina zelf het besluit nam boeren een bonus te geven voor productiemindering - de maat vol. Het persbericht van NZO meldt: De invoering van fosfaatrechten per 2 juli 2015 is daarvoor noodzakelijk. Melkveehouders verkeren echter nog altijd in onzekerheid over de regelgeving over fosfaatrechten. Joosten: “Ondernemers moeten weten waar zij aan toe zijn. Wij hebben geïnvesteerd in een verantwoorde groei. Met zeven nieuwe fabrieken plukt de BV Nederland er de vruchten van. Daarom roep ik de politiek en de overheid op snel duidelijkheid aan de melkveehouders te verschaffen.”

​McDonald's UK is de eerste grote retailer die zich verbindt aan de prestigieuze 'Nuffield Farming Scholarships'. De fastfoodketen krijgt een eigen 'McDonald's Nuffield Farming Scholarship'. Hiermee wil de keten de Britse landbouw ondersteunen, meer onderzoek binnen de agrarische sector stimuleren en talenten de kans geven zich te ontwikkelen.

De fastfoodketen hoopt dat Britse boeren die aan McDonald's leveren en afgestudeerden van het eigen 'Progressive Young Farmer programme' zich aanmelden voor de beurs. Dit is echter geen voorwaarde. Sinds 4 jaar biedt McDonald's in het 'Young Farmer' programma jonge mensen een unieke kans om in 12 maanden met de gehele voedselvoorzieningsketen van McDonald's kennis te maken. Daarnaast brengt de keten zijn steun voor de Britse landbouw tot uiting door voornamelijk Britse producten te gebruiken in hun menu's.

Het partnerschap met 'Nuffield Farming Scholarships' wordt gezien als een verder bewijs van de steun die McDonald's aan de Britse landbouw betuigt. Deelnemers aan de studiebeurs kunnen zelf bepalen voor welk vakgebied ze de beurs in willen zetten. De eerste beurs wordt later dit jaar toegekend aan een deelnemer die er in 2017 mee aan de slag gaat.

In het door droogte getroffen Californië gebruiken boeren afvalwater van olievelden voor irrigatie. Afgelopen dinsdag startte een onderzoek naar de voedselveiligheid van het water voor gewassen. Staatsambtenaren, academische experts en vertegenwoordigers uit de industrie vormen het onderszoekpanel.

De panelleden onderzoeken de veiligheid van het water, dat chemicaliën en andere restmaterialen van de olieproductie kan bevatten, schrijft phys.org.

De verouderende olievelden in Californië vragen om intensieve boormethoden en gebruiken daardoor veel water. Het afvalwater van minstens 5 olievelden gaat naar waterdistricten voor onder meer irrigatie. Voornamelijk amandel,- pistache en citrusboeren die door de droogte om water verlegen zitten, gebruiken dit water.

Het effect van chemicaliën uit de olievelden op voedsel is grotendeels onbekend. Testen tot nu toe lieten alleen verwaarloosbare hoeveelheden zien, maar er is (te) veel onbekend over de honderden chemicaliën en hun mogelijke impact op gewassen. Onderzoekers weten niet wat de lange-termijneffecten zijn van 80% van de materialen die worden gebruikt in de olieproductie. “We zijn niet in staat de bevolking een definitief antwoord te geven en te zeggen dat er geen probleem is”, aldus panellid en milieutechnoloog William Stringfellow.

Californische noten en citrusvruchten worden onder meer geëxporteerd naar Nederland.

Biologisch smaakt lekkerder als het om vers gaat en is gezonder als het om bijvoorbeeld koekjes of ijs gaat. Dat denken Amerikaanse consumenten.

Niet alleen verse groenten, fruit, vlees, zuivel en granen, maar ook snacks en kruiderijen vinden ook in de VS inmiddels een publiek dat voor biologisch kiest. Met die verbreding hangt ook een verschuiving samen met de plek van verkoop. In Nederland was dat van oudsher de Natuurwinkel. In de VS was dat de boer. Nu biologisch gewoner wordt en door meer mensen in meer productcategorieën wordt gekocht verschuift het zwaartepunt naar de supermarkt.

In een studie van de University of Illinois onder 605 consumenten bekeek het onderzoeksteam hoe mensen de smaak, voedingswaarde en veiligheid van biologische voedingswaren beoordeelden en hoe waarschijnlijk het was dat ze het product zouden kopen. De producten waren biologisch of niet-biologische koekjes en aardbeien en afkomstig uit een laag geprijsde supermarkt (Walmart) of uit een supermarkt met een wat luxere uitstraling (Target).

De consumenten bleken te verwachten dat biologische aardbeien beter smaken dan niet-biologische. Voor de koekjes verwachtten ze geen smaakverschil. Ten aanzien van de voedingswaarde lag de verwachting juist andersom. De consumenten verwachtten geen verschillen tussen de aardbeien, maar dachten wel dat biologische koekjes een hogere voedingswaarde hebben dan de niet-biologische.

Ook de plek waar de producten waren gekocht maakten verschil; de luxere supermarkt blijkt meer geschikt om gezonde biologische producten als aardbeien te verkopen, terwijl de goedkopere supermarkt een goede plek blijkt voor de ongezondere biologische voeding, zoals koekjes.

Onderzoekster Brenna Ellison concludeert dat het er sterk op lijkt dat Amerikaanse consumenten verse producten die ze als gezond beschouwen in een biologische variant kopen omdat ze denken dat die lekkerder zijn. Producten die consumenten ongezond vinden kopen ze in een biologische variant omdat ze denken dat die gezonder zijn.

Honger is een signaal vanuit de hersenen. Het geeft aan dat het lichaam moet 'tanken' omdat het een energietekort heeft en zet daarom aan tot eten.

Het signaal heeft twee aspecten: 'eten is goed' (positief signaal) en 'honger is niet fijn' (negatief signaal). Tot nu toe heeft in onderzoek vooral de positieve signalering de aandacht. In een nieuw onderzoek met muizen, verschenen in Nature, keken Amerikaanse wetenschappers naar de negatieve signalering. Letterlijk, door rechtstreeks in hun hersenen te kijken.

Ze ontdekten dat de zogeheten AGRP-neuronen in de hypothalamus van de dieren actief worden als er sprake is van een energietekort. Ze zetten dan aan tot zoeken naar voedsel en eten. Muizen met geactiveerde AGRP-neuronen hadden minder smaakvoorkeuren dan voorheen. Werden de actieve AGRP-neuronen farmaceutisch geremd, dan waren de muizen juist weer meer geïnteresseerd in een specifieke smaak. Het remmen van de AGRP-activiteit verminderde de negatieve gevoelens die met het hongergevoel opgeroepen werden. In een tweede proef bleken welgevoede muizen de ruimtes waar ze AGRP-stimulatie hadden ervaren, te mijden. De muizen hadden geleerd de negatieve signalering ('honger is niet fijn') die meer AGRP-activiteit veroorzaakt, te vermijden.

Een tweede onderzoek liet zien dat muizen met honger meer chemische activiteit vertoonden in AGRP-specifieke calciumiveaus. Zodra hongerige muizen voedsel te zien krijgen of te eten kregen, daalden de AGRP-calcium levels. Daarmee verminderden de signalen die hen dwingen voedsel te zoeken en te gaan eten. Was het eten 'nep' en niet eetbaar, dan steeg het calciumniveau snel. Ook dat is een aanwijzing dat AGRP-neuronen negatieve signalen promoten en geen positieve.

De studie duidt erop dat mensen die op dieet zijn negatieve emoties ervaren. Dit nieuwe inzicht kan helpen bij de ontwikkeling van nieuwe manieren om mensen af te laten vallen op grond van een gebalanceerde aanpak.

Dat lijkte conclusie uit de vandaag gepubliceerde Toegang tot Voedselindex (in het Engels afgekort als ATNI), een initiatief van onder andere de Bill & Melinda Gates Foundation.

De score wordt bepaald aan de hand van zeven categorieën die zeggen in welke mate grote voedingsmiddelenbedrijven toegang bieden tot goed voedsel dat niet leidt tot overgewicht én niet tot ondergewicht maar zorgt voor een gebalanceerd menu.

De belangrijkste categorie is de kwaliteit van de producten zelf. Bedrijven die in die categorie het best scoren hebben gezorgd voor de grootste reductie van de hoeveelheid zout, suiker en vet in hun producten, of hebben geprobeerd meer groenten, fruit, vezels en volkorengranen toe te voegen.

Unilever scoort volgens de onderzoekers een 6,4 (vorig jaar: 6,1). Het tweede bedrijf op de ranglijst is Nestlé dat met 5,9 een magere voldoende behaalt.

Het tweede Nederlandse bedrijf op de lijst is FrieslandCampina. Wie intuïtief zou verwachten dat een zuivelproducent er beter af zou komen dan Unilever, komt bedrogen uit, want het bedrijf scoort slechts een 2,1. Op het hoofdkantoor van FrieslandCampina liet een woordvoerder weten "dat het concern op alle markten waarop het actief is, voldoet aan lokale wetgeving en dat er de afgelopen jaren bovendien 'forse stappen' zijn gezet." Zo meldt de Volkskrant het nieuws.

Opgemerkt moet worden dat vrijwel alle bedrijven onder de zes scoren en de meeste in de bezemwagen met zware onvoldoendes hangen. Zuivelconcern Arla hangt nog dieper in de lijst dan FrieslandCampina. The Guardian merkt op dat grote voedingsmiddelenconcerns traag zijn in hun inspanningen om de vorming van overgewicht en het ontstaan van obesitas een halt toe te roepen.

Amerikaanse onderzoekers stelden in een nieuw onderzoek een mogelijk verband vast tussen het eten van veel aardappelen en zwangerschapsdiabetes.

Voor het onderzoek analyseerden de wetenschappers de gegevens van ruim 15.000 vrouwen, deelnemers aan de Nurses' Health Study II. In de 10 jarige onderzoeksperiode vonden er ruim 21.600 zwangerschappen plaats. In 854 gevallen was sprake van zwangerschapsdiabetes. Nadat gecorrigeerd was voor andere risicofactoren voor zwangerschapsdiabetes, zoals leeftijd, het voorkomen van diabetes in de familie, lichaamsbeweging, kwaliteit van het voedingspatroon en BMI, vonden de onderzoeken een significante associatie tussen meer aardappels eten en zwangerschapsdiabetes. Als de vrouwen twee keer per week in plaats van aardappelen, groenten of peulvruchten aten, verlaagde dat hun risico op zwangerschapsdiabetes met 9-12%.

De onderzoekers denken dat de hoge glycemische index van aardappels - in vergelijking met andere groenten - een mogelijke verklaring voor hun bevindingen kan zijn. Ook uit andere onderzoeken is gebleken dat aardappels door hun hoge zetmeelgehalte een schadelijk effect op bloedsuikerspiegels kunnen hebben. De Amerikaanse voedingsrichtlijnen scharen de aardappels vooralsnog onder de groenten en bevelen consumptie er van aan.

De Nederlandse Gezondheidsraad concludeerde bij de recente nieuwe Nederlandse richtlijnen voor goede voeding over aardappels dat er te weinig onderzoek is om een uitspraak te kunnen doen over het verband tussen het gebruik van aardappelen en het risico op coronaire hartziekten en diabetes mellitus type 2.

In dezelfde week dat het Japanse drankenconcern Asahi zijn belangstelling voor Grolsch kenbaar maakte, meldt ook de Spaanse bierbrouwer San Miguel zich als kandidaat.

In een gesprek met de pers zei topman Ramon Ang van Mahou-San Miguel dat het bedrijf interesse heeft in Grolsch en Peroni. De huidige eigenaar SABMiller moet de twee biermerken afstoten, om goedkeuring te krijgen door de mededingingsautoriteiten van diverse landen voor de voorgenomen overname door AB InBev.

Mahou-San Miguel is met zijn biermerken marktleider op de Spaanse markt. Naar verwachting zal SABMiller de verkoop van Grolsch en Peroni nog dit kwartaal afronden.

Ondertussen zit AB InBev niet stil. De nummer 1 bierbrouwer ter wereld doet een van de grootste obligatie-uitgiften ooit om de overname te realiseren. AB InBev geeft $46 miljard aan obligaties uit, aanzienlijk meer dan de $25 miljard waar eerst sprake van was, meldt Bloomberg.

Door onderzoek naar de toestand van mosselpopulaties in Europa, ontdekten wetenschappers van de Universiteiten van Porto en München dat de populaties afnamen. Een aantal zou zelfs op de rand van uitsterven staan. Bedreigingen voor mosselpopulaties zijn vervuiling, barrières als dammen, invasieve soorten, klimaatverandering en achteruitgang van vispopulaties waar mosselen afhankelijk van zijn.

Zoals bijen van belang zijn voor de bestuiving van planten, zijn mosselen van belang voor de waterkwaliteit. Mosselen filtreren water om hier voedsel uit te halen. Eén enkele mossel kan wel 40 liter water per dag filteren. Hierdoor fungeren de mosselpopulaties als een natuurlijk filtratiesysteem. Dit voorkomt algenbloei en heeft een positieve invloed op de gezondheid van ecosystemen waar ook mensen van profiteren.

De onderzoekers spreken de hoop uit dat de door hen gecreëerde database van Europese mosselpopulaties zal bijdragen aan een betere bescherming van de Europese mossel.