2 min
De VU-professoren Jaap Seidell en Martijn Katan deden het 'blikkie-onderzoek'. Het was het eerste grootschalige onderzoek - tegen forse kosten - dat aannemelijk maakte dat frisdrank in de kruiwagen met suiker die mensen over zich uitgestort krijgen een rol speelt als dikmaker. Volgens Volkskrantjournalist Hans van Maanen deugde het niet. VPRO-radio besloot er aandacht aan te besteden.
Aan mij was de eer een 'salomonsoordeel' te vellen, aldus Anton de Goede van de VPRO. Dat deed ik volgens dezelfde simpele lijnen die de werkelijkheid heeft uitgetekend. Luister nog even naar de prima gemonteerde radio-uitzending.
Waarom besteden we een paar miljoen aan het best mogelijke, maar nog altijd rammelende onderzoek naar de impact van frisdrank? Omdat frisdrankmakers naar een heleboel andere oorzaken wijzen die ook, en mogelijk zelfs een zwaardere rol spelen. En waarom wijst een wetenschapsjournalist er dan op dat het onderzoek niet deugt of niet zo overtuigend is als het in de pers werd gezet? Omdat hij niet begrijpt of wil begrijpen dat het geen spelletje is - onderzoek - maar om echte dingen gaat.
'Domme luisteraars'
De reacties logen er niet om. Het Voedingscentrum reageerde dat ik er een chaos van maakte, de wetenschappelijkheid uit het debat haalde en de discussie alleen maar voerde om de discussie. Jaap Seidell zei tegen de critici dat zelfs de Gezondheidsraad wetenschap met de nodige korrels zout neemt als het om de werkelijkheid gaat. Een lector in de voedingsleer vond dat er een duidelijk advies in de uitzending had moeten zitten. Alsof de luisteraars te dom waren om te begrijpen waar het om ging: water met suiker maakt dikker dan water, zeker als je dat voor de de hele dag door promoot.
Ik zei iets over biologisch druivensap dat nog slechter zou zijn dan Coca-Cola. Dat mocht niet van het Voedingscentrum en de lector omdat het zou afleiden van de kern. Van Jaap Seidell mocht het wel. Druivensap, ook biologisch, is ontegenzeggelijk bovengemiddeld suikerrijk.
Wetenschappelijke zekerheid is vermaak voor de media
Dit weekend gingen er uiteindelijk zo'n honderd tweets over los. Ze leerden me dat voedingsexperts ver van hun eigen werkelijkheid afstaan en overbezorgd omgaan met zaken die 'gewone mensen' zonder enig probleem kunnen begrijpen: hou toch op met die flauwekul en gebruik je verstand! Er is maar 1 nut van het onderzoek zoals Jaap Seidell en Martijn Katan dat deden en dat is aannemelijk maken dat frisdrank niet géén rol speelt. Wie precies wil uitvlooien welke rol precies en hoe die in het geheel gewogen moet worden, snapt echter het vraagstuk niet. Wie zich realiseert dat we daarvoor moeten bepalen wat de rol van frisdrank is versus die van Milkyways, berehappen met een zompig broodje, Magnums, even wijdverbreide dikmakers als stress en slaapgebrek en nog veel meer, weet dat we daar over 30 jaar, vele honderden miljoenen onderzoeksbudget en bergen wetenschapskritiek verder, nog steeds niet uit zijn. Onderwijl rijzen de buiken de pan uit. Daarom is rationaliteit nodig. Geen wetenschap. Die levert slechts vermaak voor de media, zo vertelde mij ooit aartswetenschapper Martijn Katan.
NB: de twee boeken die De Goede in de uitzending noemt zijn Het voedsellabyrint van Jaap Seidell en Jutka Halberstadt en Broddelwetenschap van Hans van Maanen.
Fotocredits: screenshot, VPRO radio
Dit artikel afdrukken
Waarom besteden we een paar miljoen aan het best mogelijke, maar nog altijd rammelende onderzoek naar de impact van frisdrank? Omdat frisdrankmakers naar een heleboel andere oorzaken wijzen die ook, en mogelijk zelfs een zwaardere rol spelen. En waarom wijst een wetenschapsjournalist er dan op dat het onderzoek niet deugt of niet zo overtuigend is als het in de pers werd gezet? Omdat hij niet begrijpt of wil begrijpen dat het geen spelletje is - onderzoek - maar om echte dingen gaat.
'Domme luisteraars'
De reacties logen er niet om. Het Voedingscentrum reageerde dat ik er een chaos van maakte, de wetenschappelijkheid uit het debat haalde en de discussie alleen maar voerde om de discussie. Jaap Seidell zei tegen de critici dat zelfs de Gezondheidsraad wetenschap met de nodige korrels zout neemt als het om de werkelijkheid gaat. Een lector in de voedingsleer vond dat er een duidelijk advies in de uitzending had moeten zitten. Alsof de luisteraars te dom waren om te begrijpen waar het om ging: water met suiker maakt dikker dan water, zeker als je dat voor de de hele dag door promoot.
Ik zei iets over biologisch druivensap dat nog slechter zou zijn dan Coca-Cola. Dat mocht niet van het Voedingscentrum en de lector omdat het zou afleiden van de kern. Van Jaap Seidell mocht het wel. Druivensap, ook biologisch, is ontegenzeggelijk bovengemiddeld suikerrijk.
Wetenschappelijke zekerheid is vermaak voor de media
Dit weekend gingen er uiteindelijk zo'n honderd tweets over los. Ze leerden me dat voedingsexperts ver van hun eigen werkelijkheid afstaan en overbezorgd omgaan met zaken die 'gewone mensen' zonder enig probleem kunnen begrijpen: hou toch op met die flauwekul en gebruik je verstand! Er is maar 1 nut van het onderzoek zoals Jaap Seidell en Martijn Katan dat deden en dat is aannemelijk maken dat frisdrank niet géén rol speelt. Wie precies wil uitvlooien welke rol precies en hoe die in het geheel gewogen moet worden, snapt echter het vraagstuk niet. Wie zich realiseert dat we daarvoor moeten bepalen wat de rol van frisdrank is versus die van Milkyways, berehappen met een zompig broodje, Magnums, even wijdverbreide dikmakers als stress en slaapgebrek en nog veel meer, weet dat we daar over 30 jaar, vele honderden miljoenen onderzoeksbudget en bergen wetenschapskritiek verder, nog steeds niet uit zijn. Onderwijl rijzen de buiken de pan uit. Daarom is rationaliteit nodig. Geen wetenschap. Die levert slechts vermaak voor de media, zo vertelde mij ooit aartswetenschapper Martijn Katan.
NB: de twee boeken die De Goede in de uitzending noemt zijn Het voedsellabyrint van Jaap Seidell en Jutka Halberstadt en Broddelwetenschap van Hans van Maanen.
Fotocredits: screenshot, VPRO radio
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Liesbeth, #54 Vertrouw er maar op dat het geld goed besteed wordt.
Peter van Leusden ging het toch uitzoeken? Wellicht is hij daar nog druk mee bezig, want op Foodlog is hij de laatste tijd weinig te vinden.
@Doris #57,
Ik lees:
"In het verlengde van dit beleid kunnen schoolkantines het predicaat Gezonde Schoolkantine verdienen (waarvoor ze overigens geen cent subsidie krijgen), maar zelfs bij 75 procent ‘gezond’ aanbod in de schoolkantine komt dat neer op de blijvende aanwezigheid van frisdrankautomaten, van energy drinks, koek en snoep in de aanpalende supermarkt (met wellicht ook een appel in de aanbieding). En wat heet eigenlijk ‘gezond’? Nou, de gezondere keuze dus: maximaal 15 gram hagelslag op je boterham. Of een kopje Cup-a-Soup.[9] De initiatieven van vóór JoGG, die gezonde lunches op basisscholen verzorgden, zijn juist wegbezuinigd."
JoGG is dus geen antwoord op het probleem met de frisdranken.
Jij bent al lang bezig met deze problematiek, Doris. Welke mogelijkheden zie jij om buiten JoGG om de frisdrank uit de scholen te krijgen?
Lestip: 'Het verdienmodel van evidence based methodieken'.
http://www.socialevraagstukken.nl/site/column/het-verdienmodel-van-evidence-based-methodieken/ Mieke van Stigt, Sociale vraagstukken.
@Robert Prinses Maxima dezelfde rol geven als Michelle Obama met haar "Let's Move" organisatie? Ik ben behoorlijk pessimistisch over de capaciteit van de gebruikelijke kanalen (beleidsmakers, NGO's en de voedselketen) om daadwerkelijke verandering teweeg te brengen. De laatste tien jaar hebben uitgewezen dat we, ondanks alle goede bedoelingen, eigenlijk nauwelijks vooruit komen. We ploeteren voort in een dikke brij van rapporten en gepraat terwijl we eigenlijk precies weten waar het over gaat, maar een commissie of congres is nu eenmaal gemakkelijker te organiseren dan maatregelen.
Je hebt dus een boegbeeld nodig met lef die de gevestigde orde opschud. Die zijn schaars, zeker de invloedrijke exemplaren. Als boegbeeld staat je ook iets te wachten, kijk maar naar wat Jamie Oliver over zich heen kreeg. Ook Michelle Obama werd met haar ideeën in de VS niet omhelsd door de voedselindustrie. Toch heb je zo'n deuropener nodig, anders kom je geen stap verder. Een duw in de goede richting is broodnodig, zonder die duw blijft het gezellig kletsen in de Libelle (of op Foodlog :-)).
Het zou eigenlijk jammer zijn als het draadje hier ophoudt. Het lijkt erop dat iedereen die hier heeft gereageerd het erover eens is dat frisdranken geen plaats hebben op school. Kunnen we daar verder iets mee?
Heeft iemand een idee welke wegen moeten worden bewandeld om het bureaucratische proces te versnellen/omzeilen?