Het onlangs gefuseerde Ahold Delhaize gaat er direct flink tegenaan. Met terugwerkende kracht wil het vanaf 1 januari zijn grootste leveranciers minder gaan betalen. Met name voor boeren en tuinders een flinke aderlating. CDA-Tweede Kamerlid Jaco Geurts vindt dat een “schande”.
Op NPO1 was te horen wat CDA-Kamerlid Jaco Geurts daarover op de radio te zeggen had: supermarkten zijn te machtig. Daarom moet er een voedselscheidsrechter komen.

Wat Geurts zei, was ook te lezen op de website van het CDA:

Een gezonde land-/tuinbouw en visserij zorgt voor ons voedsel, nu en in de toekomst. De land-/ tuinbouw en visserij levert bovendien een grote en stabiele bijdrage aan het verdienvermogen van Nederland. Om boeren, tuinders en vissers in Nederland te behouden moet proactief beleid gevoerd worden om een goede en eerlijke marktwerking te garanderen. Daarom pleit het CDA voor een voedselscheidsrechter om de scheve marktverhoudingen tegen te gaan.

De steeds schevere markstructuur tussen de voedselproducenten (boer, tuinder, visserman) en retail vereist actief overheidsbeleid. De agrosector is terechtgekomen in een bijna permanente crisis door de prijsdruk. De prijsvorming drukt door op de zwakste schakel, de boer, tuinder en visserman. Door de slechte vooruitzichten voor deze belangrijke sector zien we dat de beroepsgroep vergrijst en dat vele bedrijven genoodzaakt zijn te stoppen.

Het CDA pleit voor een sterke, duurzame agrarische sector in Nederland. Dat is ook de reden waarom CDA woordvoerder Jaco Geurts het initiatiefvoorstel ‘Een eerlijke boterham’ heeft gedaan. ‘Waar dit kabinet niets doet, wil ik dat er nu maatregelen genomen worden om de positie van boer, tuinder en visser te versterken’.

Dit zou betekenen dat Geurts bijvoorbeeld ook van een autodealer een betere prijs zou kunnen verlangen voor de leveranciers van het ijzerts, rubber of aluminium dat in een auto verwerkt wordt als die te laag is. Toch kan Geurts dat niet bedoelen, want iedereen voelt op zijn klompen aan dat zoiets onzin is
In de initiatiefnota gaat Geurts in op de scheve markstructuur tussen boer, supermarkt en consument. De scheve marktstructuur maakt het toezicht op de relaties tussen boer en afnemer noodzakelijk, maar ook moet er onderzoek worden gedaan naar de inkoopmacht van supermarkten. Door toename van de concentratie van marktaandeel, het gebruiken van inkooporganisaties, en de toename van huismerken in de schappen van de supermarkten, is de macht van de supermarken steeds groter geworden. De mededingingsautoriteit heeft geen oog voor deze toename van inkoopmacht van de retail. Daarom moet de overheid zich richten op de toegenomen inkoopmacht. Eerlijke marktwerking tussen producenten en grote afnemers moet het uitgangspunt zijn en moet worden gegarandeerd.

Geurts: ‘een oplossing voor de scheve marktwerking is het invoeren van een onafhankelijke toezichthouder, een voedselscheidsrechter. De onafhankelijke toezichthouder kan onderzoek doen naar misstanden en waar nodig sancties opleggen’.

Het CDA wil dat het kabinet een zo ruim mogelijke samenwerking toestaat en hierover duidelijkheid geeft aan de boer, tuinder en visserman. Daarom zou onder andere de uitzondering op het mededingingsrecht voor de landbouw omgezet moeten worden in wetgeving. ‘Deze tijd vraagt om het ruim toestaan van samenwerking in de agrarische sector. Het mededingingsrecht drukt onevenredig zwaar op een sector met veel kleine spelers als de agrarische sector. Omdat de landbouw een strategisch belangrijke sector is moet samenwerking tussen boeren worden aangemoedigd in plaats van tegengehouden’, aldus Geurts.


Wie Geurts op de radio hoort, beluistert dit argument: ons exportland (70% van wat Nederlandse boeren maken gaat de grens over) moet in Nederland de inkoopprijzen van de supermarkten reguleren en ervoor zorgen dat de inkoopprijzen die in Nederland aan boeren worden betaald, boven de geldende marktprijzen worden gesteld. In Duitsland, Frankrijk en Engeland - onze belangrijkste exportbestemmingen - geldt eenzelfde wens, maar dan vooral voor de producten van hun eigen boeren. Die landen exporteren immers veel minder, terwijl bijvoorbeeld juist de fabrieken van het Franse Lactalis door Franse boeren worden belegerd omdat het bedrijf te goedkoop door Nederlandse zuivelfabrieken verkochte Hollandse melk verwerkt tot 'Franse' kaas, boter en toetjes die vervolgens weer aan Albert Heijn en Delhaize worden verkocht en de vorm van bijvoorbeeld het Camembertje Le Rustique).

Vraag aan de lezers: wat vinden jullie van dit argument?

In gesprek met mij legde Marc Jansen, belangenbehartiger van onder meer de Nederlandse supermarktorganisaties, uit dat a) boeren niet leveren aan supermarkten en b) de markt voor boerenproducten internationaal is. Dat zou betekenen dat Geurts bijvoorbeeld ook van een autodealer een betere prijs zou kunnen verlangen voor de leveranciers van het ijzer, rubber of aluminium dat in een auto verwerkt wordt als de prijs daarvan te laag is. Toch kan Geurts dat niet bedoelen, want iedereen voelt op zijn klompen aan dat zoiets onzin is.
Dit artikel afdrukken